Νέος αυστηρότερος ΚΟΚ: Ποινικοποιούνται η οδήγηση με τη χρήση κινητού και υπό την επήρεια αλκοόλ

Θεμελιώδεις αλλαγές προβλέπει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) που κατατέθηκε σε διαβούλευση χθες, Σάββατο, την ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ με τις υψηλότερες απώλειες από τροχαία δυστυχήματα.

Οι ριζικές παρεμβάσεις στοχεύουν στη μείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών τονίζει το υπουργείο.

Μόνο το 2024, 665 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία ανά την επικράτεια. Η οδηγική συμπεριφορά των οδηγών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει ανησυχία και προβληματισμό, όπως έδειξε και η αποκαλυπτική έρευνα της Palmos Analysis πριν από έναν μήνα. Σύμφωνα με αυτήν, οι μισοί οδηγούν με το κινητό στο χέρι και ένας στους πέντε υπό την επήρεια αλκοόλ.

Ο νέος ΚΟΚ σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Μεταφορών, Κωνσταντίνο Κυρανάκη, «έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα με ρεαλισμό και ριζικές παρεμβάσεις που στοχεύουν ξεκάθαρα στη μείωση των θανάτων και των βαρέων τραυματισμών στους ελληνικούς δρόμους και στην καλλιέργεια κυκλοφοριακής παιδείας».

Μία από τις βασικότερες τομές στον νέο ΚΟΚ έχει να κάνει κυρίως με την επιβολή των προστίμων, καθώς από τον Σεπτέμβριο ενεργοποιούνται οι κάμερες ασφαλείας στην Αττική, όπως ανέφερε ο υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης. Πλέον τα πρόστιμα θα επιβάλλονται ψηφιακά και θα αποστέλλονται απευθείας στους παραβάτες οδηγούς μέσω gov.gr. Όποιος δηλαδή κάνει την οποιοδήποτε παράβαση θα καταγράφεται από τις κάμερες και η κλήση θα φτάνει σπίτι του προκειμένου να πληρώσει το προβλεπόμενο διοικητικό πρόστιμο.

Υποτροπή: Η μεγάλη τομή

Η εισαγωγή της έννοιας της υποτροπής είναι νέα στον ΚΟΚ, καθώς για πρώτη φορά οι ποινές για διάπραξη συχνών ή επαναλαμβανόμενων παραβάσεων δεν θα συμψηφίζονται αλλά θα λειτουργούν σωρευτικά.

Η λογική πίσω από αυτή την απόφαση είναι ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το ίδιο ένας οδηγός που διαπράττει μια παράβαση από αμέλεια και έναν άλλον που επιμένει να παρανομεί συστηματικά βάζοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, οδηγών και πεζών με κυκλοφοριακή κουλτούρα και αγωγή.

Το νέο πλαίσιο ποινών είναι κλιμακωτό και σαφές. Η αυστηρότητα δεν είναι τιμωρία, αλλά εργαλείο πρόληψης. Κάθε παράβαση καταγράφεται, και αν επαναληφθεί, η ποινή αυξάνεται σημαντικά — όχι μόνο χρηματικά, αλλά και διοικητικά: από αφαίρεση διπλώματος έως και ποινικές διώξεις, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τις συνέπειες.

Κινητό στο τιμόνι; Ξανασκεφτείτε το

Το κινητό τηλέφωνο έχει εξελιχθεί σε ύπουλο εχθρό της σύγχρονης οδήγησης, αν σκεφτεί κανείς ότι σχεδόν οι μισοί οδηγοί παραδέχονται ότι το χρησιμοποιούν καθώς οδηγούν. Η χρήση του μάλιστα αγγίζει το 9%, δηλαδή τριπλάσιο ποσοστό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Με τον νέο ΚΟΚ, ωστόσο, εισάγονται πολύ αυστηρότερες διατάξεις. Έτσι, την πρώτη φορά που άνδρες της Τροχαίας θα πιάνουν κάποιον να οδηγεί με το κινητό στο χέρι, το πρόστιμο θα είναι 350 ευρώ και αφαίρεση του διπλώματος για 30 ημέρες. Τη δεύτερη φορά, δηλαδή σε περίπτωση που κάποιος πιαστεί υπότροπος να οδηγεί κάνοντας χρήση κινητού, το πρόστιμο θα ανέρχεται στα 1.000 ευρώ και αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες.

Υποτροπή δεύτερη φορά μέσα στην πενταετία σημαίνει ότι το πρόστιμο ανεβαίνει στα 2.000 ευρώ και αφαιρείται το δίπλωμα για έναν χρόνο, ενώ οι οδηγοί που επιδεικνύουν τέτοια οδηγική συμπεριφορά θα αντιμετωπίζουν ποινική δίωξη αν προκαλέσουν ατύχημα.

Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ

Τα στατιστικά είναι συντριπτικά: ένα στα τέσσερα θανατηφόρα δυστυχήματα στην Ευρώπη σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ. Στην Ελλάδα, οι νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες του Σαββατοκύριακου είναι οι πιο φονικές της ασφάλτου.

Στον νέο ΚΟΚ για κάποιες παραβάσεις, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ενεργοποιείται και ποινική δίωξη. Οπότε αν κάποιος προκαλέσει δυστύχημα και αφαιρέσει ζωή, εφόσον έχει πιει ή κινείται με υπερβολική ταχύτητα, θα αντιμετωπίζει πλέον ακόμα και φυλάκιση 10 ετών χωρίς αναστολή.

Τα πρόστιμα θα ξεκινούν από 1.000 ευρώ και θα φτάνουν έως και τα 4.000 για τους υπότροπους, ενώ θα συνοδεύονται από αφαίρεση διπλώματος για έως 10 έτη. Σε περιπτώσεις σοβαρής μέθης, επιβάλλεται υποχρεωτική ακινητοποίηση και φύλαξη του οχήματος.

Κράνος και ζώνη

Η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης με τη χρήση ζώνης και κράνους στην Ευρώπη. Μόλις 71% των οδηγών φορά ζώνη, έναντι 93,3% στην ΕΕ. Στους συνεπιβάτες δικύκλων, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα: μόνο 65,5% φορούν κράνος, όταν στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 94%.

Ο νέος ΚΟΚ έρχεται και καθιστά υπόλογο όχι μόνο τον οδηγό αλλά και τον συνεπιβάτη που δεν συμμορφώνεται. Το πρόστιμο πλέον αφορά και τους δύο. Στη δεύτερη υποτροπή ο οδηγός μπορεί να χάσει το δίπλωμά του για έναν ολόκληρο χρόνο.

Όρια ταχύτητας

Η υπερβολική ταχύτητα έχει εξελιχθεί σε «παρανομία ρουτίνας» στους ελληνικούς δρόμους, όπου μόνο το 2024 καταγράφηκαν πάνω από 338.000 παραβάσεις. Πλέον τα όρια μειώνονται για την κυκλοφορία μέσα στην πόλη και αυξάνονται εκτός αστικού ιστού. Συγκεκριμένα διαμορφώνονται ως εξής:

• 30 χλμ./ώρα για δρόμους μικρού πλάτους, χωρίς νησίδα, για παράδειγμα σε γειτονιές μπροστά από σπίτια ή σχολεία,
• 50 χλμ./ώρα για βασικούς αστικούς δρόμους με νησίδα και
• 140 χλμ./ώρα στους αυτοκινητόδρομους, αφού ωστόσο προηγηθεί διαβούλευση

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηροποίηση των ποινών σε πολλαπλά επίπεδα. Στις πιο ακραίες περιπτώσεις υπερβολικής ταχύτητας – όπως η οδήγηση άνω των 200 χλμ./ώρα – προβλέπονται πρόστιμα 8.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα χρόνια.

Βαρύτατες ποινές για παρκάρισμα σε ράμπες ΑμεΑ

Η παράνομη στάθμευση έχει αναδειχθεί στον απόλυτο εφιάλτη των αστικών μετακινήσεων. Κάθε χρόνο, κόβονται πάνω από ένα εκατομμύριο κλήσεις, με το 30%-35% να αφορά θέσεις ΑμεΑ, διαβάσεις και γωνίες.

Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει βαρύτατες ποινές: πρόστιμο έως 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έναν χρόνο, σε περίπτωση υποτροπής. Το μήνυμα προς τους οδηγούς είναι ότι η προσβασιμότητα δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Όταν σταθμεύεις σε ράμπα, δεν παρανομείς απλώς αλλά εμποδίζεις τη ζωή κάποιου άλλου.

Ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα – αλλά κρίσιμα – σημεία του νέου ΚΟΚ είναι οι ρυθμίσεις που αφορούν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των δημόσιων μέσων μεταφοράς, κυρίως εντός των πυκνοκατοικημένων αστικών ιστών Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

Η νέα προσέγγιση θέτει σαφές όριο: οι λεωφορειολωρίδες δεν είναι πια «εύκολη λύση» για παράνομες προσπεράσεις και στάθμευση. Ο νέος Κώδικας αυστηροποιεί τα πρόστιμα για κάθε όχημα που παραβιάζει αυτές τις υποδομές, με έμφαση στην αξιοπιστία των λεωφορείων και τη λειτουργικότητα του δικτύου.

Παράλληλα, θεσπίζεται ρητή απαγόρευση στην κυκλοφορία ακόμη και ελεύθερων ταξί εντός των λωρίδων αυτών, με μοναδικές εξαιρέσεις για αποβίβαση επιβατών, νυχτερινή λειτουργία και οχήματα ειδικού τύπου (ΑμεΑ ή μηδενικών ρύπων).

Η τεχνολογία στην υπηρεσία της πρόληψης

Ο νέος ΚΟΚ δεν επενδύει μόνο στην τιμωρία αλλά και στην αποτροπή. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας για τον έλεγχο παραβάσεων, η εγκατάσταση καμερών, οι διασυνδέσεις με την Τροχαία και τα ψηφιακά μητρώα έρχονται να ενισχύσουν το σύστημα επιτήρησης. Παράλληλα, προχωρά η θεσμική αναβάθμιση της κυκλοφοριακής αγωγής, με στόχο τη μετατόπιση της κουλτούρας από την ανοχή στη συμμόρφωση.

«Η μεγάλη πρόκληση δεν είναι η ψήφιση του νέου Κώδικα. Είναι η κοινωνική του αποδοχή. Γιατί δεν αρκεί να υπάρχουν κανόνες – πρέπει και να τηρούνται. Και αυτό είναι ένα στοίχημα που αφορά όχι μόνο το κράτος και την Αστυνομία, αλλά κάθε οδηγό ξεχωριστά. Ο νέος ΚΟΚ δεν τιμωρεί. Προλαμβάνει. Γιατί κάθε χειρισμός πίσω από το τιμόνι έχει συνέπειες. Γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να μετριέται με ευρώ, αλλά με πρόληψη, σεβασμό και αλληλεγγύη» τονίζουν στελέχη του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

in.gr