Οι βραχογραφίες του Ασφένδου (Σφακιά)

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν την ίσως παλαιότερη ελληνική τέχνη στην Κρήτη, που χρονολογείτε την τελευταία εποχή των παγετώνων σύμφωνα με το Journal of Archaeological Science σε σπήλαιο του Ασφένδου  στην περιοχή των Σφακίων. Πρόκειται για την παλαιότερη γνωστή απεικόνιση εξαφανισμένων ζώων με ηλικία 11.000 ετών. Είναι η πρώτη παλαιολιθική τέχνη που βρέθηκε στον ελλαδικό χώρο και εμβαθύνει την ιστορία της τέχνης ακόμα πιο πίσω στο χρόνο. Είναι σαν να βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας μια σκηνή από το τοπίο της εποχής.

Η περιοχή των Σφακίων και το συγκεκριμένο σπήλαιο είναι γνωστό για τα πετρογλυφικά  του. Δεν υπάρχει κάποιο ίχνος χρώματος παρά απεικονίσεις χαραγμένες πάνω στο λίθο. Πολλά στρώματα χάραξης επικάλυψαν το ένα το άλλο. Αρχικά νόμιζαν ότι οι απεικονίσεις ζώων ήταν άγριες κατσίκες της εποχής του χαλκού, όμως οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα παλαιότερα στρώματα παρουσιάζοντας τώρα ένα είδος ελαφιού νάνου ονομαζόμενου Candiacervus ropalophorus που εξαφανίστηκε περισσότερο από 11.000 χρόνια πριν. Το είδος έχει ασυνήθιστα μακριά κέρατα με μικρά πλευρικά δόντια. Οι 37 εγχαράξεις ελαφιών έχουν μήκος περίπου πέντε εκατοστά και τα χαρακτικά είναι ρηχά.

Κατά μια γενική θεώρηση είναι μια προσπάθεια απεικόνισης του κόσμου μέσα από τα μάτια του παλαιολιθικού ανθρώπου που εκτός από καλλιτεχνική αξία μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τη βιοποικιλότητα της Κρήτης την εποχή εκείνη. Οι παραστάσεις σπάνια είναι ανθρωποκεντρικές και συνήθως απεικονίζουν την πανίδα της περιοχής με έμφαση στα ζώα-θηράματα τους. Η ζωή και η επιβίωση τους εξαρτιόταν από αυτά. Τα σπήλαια ήταν το μέρος της εγκατάστασης τους που τους προστάτευαν από τα καιρικά φαινόμενα και τα επικίνδυνα θηρία. Ο εγκέφαλος διαθέτει μεγάλη ικανότητα συμβολικής σκέψης. Με αυτές μπορούμε να ανασυνθέσουμε τον τρόπο ζωής και τις διατροφικές τους συνήθειες. Οι παλαιολιθικές παραστάσεις εμπεριέχουν μαγική και συμβολική σημασία και εκφράζουν την αντίληψη των ανθρώπων για το μυστήριο της δημιουργίας της ζωής, την αγωνία για επιβίωση και το θάνατο. Ο άνθρωπος γίνεται δημιουργός!

Ευχαριστώ για την ανάγνωση,

Βιργινία Αλεβιζάκη

Φιλόλογος.