«Αρχαία» Ξενάγηση, πριν 50 χρόνια, στην Γόρτυνα

 Στο μακρινό 1971, η ξενάγηση των τουριστών στην Αρχαία Γόρτυνα γινόταν με… κάθε επισημότητα αν κρίνουμε και από την εμφάνιση του -κοστουμαρισμένου, γραβατωμένου και φέροντα πηλίκιο!- ξεναγού στις φωτογραφίες όπου εκείνος απαθανατίστηκε από αλλοδαπούς επισκέπτες του νησιού μας πριν από 50 χρόνια. Τα έγχρωμα ενσταντανέ καταγράφουν την στιγμή της ξενάγησης στον αρχαιολογικό χώρο και στη Δωδεκάδελτο.. Ο εικονιζόμενος άνδρας  ήταν ο αείμνηστος Ζαχαρίας Σαβουϊδάκης, Φύλακας Αρχαιοτήτων στην Γόρτυνα, που πέραν των καθηκόντων του ως Φύλακας έκανε και τον Ξεναγό με δική του πρωτοβουλία.

Η Δωδεκάδελτος της Γόρτυνας που θεωρήθηκε «βασίλισσα των Επιγραφών» αποκαλύφθηκε τμηματικά από τον Ιταλό Άλμπερ το 1884 (τέσσερις πλάκες) και ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη από τον Ιωσήφ Χατζηδάκη και Στέφανο Ξανθουδίδη το 1889. Νωρίτερα βέβαια Γάλλοι περιηγητές το 1857,1862,1879 είχαν  βρει τα πρώτα θραύσματα της Μεγάλης Επιγραφής που αγοράστηκαν από το Μουσείο του Λούβρου. Είναι γραμμένη σε πλάκες από πωρόλιθο με ύψος 1,50 μ. και μήκος 9 μ.. Κάθε στήλη περιλαμβάνει 53-56 στίχους και κάνουν ένα σύνολο πάνω από 600 στίχους. Η γραφή των νόμων ονομάζεται «βουστροφηδόν», σε 12 στήλες ή δέλτους (δωδεκάδελτος)με την κατεύθυνση των λέξεων να αλλάζει σε κάθε σειρά εναλλάξ από δεξιά προς τα αριστερά και αντίθετα .Η γραφή αυτή μοιάζει με την κατεύθυνση του βοδιού καθώς οργώνει ,έτσι και πήρε το όνομά της «βουστροφηδόν γραφή». Είναι ο αρχαιότερος ευρωπαϊκός αστικός κώδικας στον οποίο ταξινομήθηκαν παλιές και νέες διατάξεις νόμων. Τα ζητήματα που πραγματεύεται ο κώδικας ανήκουν στο οικογενειακό και κληρονομικό δίκαιο Το δίκαιο της Γόρτυνας είναι υποδειγματικό ακόμη και σήμερα γιατί διέπεται από πνεύμα  ελευθερίας και είναι προοδευτικό. [Φωτογραφίες: Serdan, digit.wdr.de|lifo]