Δοξασίες Αστερουσίων

Με αφορμή τις ραδιοφωνικές εκπομπές στον «Εύδιο Λιμένα» στα fm 101,9 και τα ραδιοταξίδια μας στη Μεσαρά οι δοξασίες των Αστερουσίων για τις οποίες μιλήσαμε στην εκπομπή της Παρασκευής 4 Οκτωβρίου, στο ραδιόφωνο υπάρχουν πολλές προφορικές αφηγήσεις που μεταφέρονται είτε από τους ίδιους τους κατοίκους με προσωπικές εμπειρίες, είτε γιατί άκουσαν τις ιστορίες από τους μεγαλύτερους.
Αρχικά όταν λέμε «Δοξασία» εννοούμε την αντίληψη ή την πεποίθηση που δεν βασίζεται σε αποδείξεις, ούτε σε επιστημονική τεκμηρίωση και πολλές φορές ανάγεται σε παλαιές λαϊκές αντιλήψεις.

Στα χωριά των Αστερουσίων υπάρχει η δοξασία καταπώς μου αφηγήθηκαν της «γριάς μάγισσας» που κρατούσε στο χέρι της ένα κλωνί δάφνη κι ένα άλλο κλωνί θυμάρι και το λιβανιστήρι της συνέχεια σε λειτουργία σε μια καλύβα που είχε προσαρμόσει στην είσοδο μιας μικρής σπηλιάς.

Εκεί πήγαιναν οι νεαρές γυναίκες για να μάθουν αν θα γινόταν μητέρες ή αν θα κέρδιζαν την αγάπη του νέου που ήθελαν. Χαρακτηριστικά η γριά μάγισσα έλεγε: «Δάφνη μου και θυμάρι μου και μυρωδιές του κόσμου μια στον ουρανό και μια στη γη το παλικάρι μας να βγει» – εννοώντας να ξυπνήσει τον έρωτα του νέου για την κοπέλα – και μετά: «Φεγγάρα μου ολόγιομη την κόρη φεγγαρόδεσε παιδάκι να καρπίσει…» όταν είχε πανσέληνο. Οι γυναίκες έπαιρναν το φυλακτό με τα βότανα και τα ξόρκια της γριάς μάγισσας ευχαριστημένες γυρνούσαν στα σπίτια τους, από τα μονοπάτια του βουνού.
Μια άλλη προφορική παράδοση μας λέει τη ζωή των βοσκών στ’ Αστερούσια. Μιλάει για το νεαρό αμούστακο βοσκαράκι το οποίο είδε ένα κοράσι όμορφο σαν τον ήλιο και δεν μπορούσε να το ξεχάσει, δεν μπορούσε να κοιμηθεί ούτε να βλέπει το κοπάδι του γιατί έπαιζε τον αυλό του μέρα – νύχτα. Ο ήχος λυπητερός – ταξιδιάρικος ήλπιζε πως θα έφτανε ως το κοράσι και θα τον ερωτευόταν. Αλλά ένα βράδυ δίχως φεγγάρι ο μικρός πήρε τον αυλό του και προσπάθησε ν ‘ ανεβεί στην πιο ψηλή κορυφή για να παίξει τον γνωστό σκοπό … αλλά δεν πρόσεξε και λένε πως χάθηκε και κανείς δεν βρήκε τίποτα αλλά κάθε χρόνο την ίδια ώρα της νύχτας στο ίδιο σημείο, ακούγεται ο αυλός και το ερωτικό κάλεσμα του ερωτευμένου βοσκού!

Σύμφωνα με την καταγραφή και αναφορά στις δοξασίες γενικότερα σχετικά με το φεγγάρι – σελήνη της τ. διευθ. Του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδ. Αθηνών κας Αικατερίνης Καμηλάκη, η Σελήνη βοηθά τις μάγισσες, που την κατεβάζουν την νύχτα και την αρμέγουν σαν αγελάδα και με το γάλα της φτιάχνουν μάγια δυνατά. Οι παραδόσεις που αναφέρονται στις μάγισσες και κάποτε στους μάγους και στην επίκληση των στοιχείων της φύσεως για την πρόκληση καλής ή κακής παρέμβασης, είναι ιδιαίτερα πολλές.

Συνεχίζουν τα ταξίδια μας στην παράδοση και τον πολιτισμό για τρίτη συνεχή χρονιά, στη Μεσαρά στα fm 101,9 κάθε Δευτέρα και Παρασκευή στις 4.30μ.μ., κάθε Σάββατο στις 11.00 το πρωί με τα παραμύθια του Σαββάτου και κάθε Κυριακή αναμεταδίδονται οι εκπομπές μας το πρωί στις 9.00, από τη συχνότητα του 87,5 Κρήτη fm – η φωνή της Κρήτης στην Αθήνα.

Εύα Καπελλάκη – Κοντού [Εκπαιδευτικός και αρθρογράφος Lettere Classiche dell’ Universita’ degli studi di Napoli “Federico II”].