Φαραγγιανά Δήμου Γόρτυνας: Ανασύσταση πυράς σε ανοιχτό χώρο από την διεπιστημονική ομάδα “TEFRA”

Μια ανεπανάληπτη εμπειρία έζησαν όσοι βρέθηκαν σήμερα Σάββατο, 1 Απριλίου στα Φαραγγιανά του Δήμου Γόρτυνας, όπου και διενεργήθηκε η πρώτη φάση ενός αρχαιολογικού πειράματος «πρωτόγνωρου» για τα ελληνικά δεδομένα από την ερευνητική διεπιστημονική ομάδα “Τέφρα.”

Γράφει η Πόπη Πρωτογεράκη

Σκοπός του πειράματος ήταν να γίνει ανασύσταση της πυράς, ώστε να μελετηθούν οι συνθήκες καύσης αρχικά που επικρατούν όταν συνέβαινε κάτι αντίστοιχο στην αρχαιότητα. Στη συνέχεια θα γίνει ανασκαφή στα κόκαλα και θα γίνουν μακροσκοπικά και μικροσκοπικά συγκρίσεις με ανθρώπινα οστά από αρχαιολογικές ανασκαφές με στόχο την εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων, όπως για παράδειγμα από την ανασκαφή της Κουμάσας. 

Πρόκειται για την πρώτη ολοκληρωμένη και διεπιστημονική μελέτη για την επίδραση της φωτιάς στα ανθρώπινα λείψανα από το προϊστορικό και πρωτοϊστορικό Αιγαίο που εφαρμόζεται σε ευρεία γεωγραφική και χρονική κλίμακα και στο πλαίσιο αυτής της δράσης είμαστε ευτυχείς που είχαμε την ευκαιρία να φιλοξενήσουμε στην περιοχή της Μεσαράς μια αναπαράσταση πυράς με τη συμμετοχή πολλών διακεκριμένων επιστημόνων Ελλήνων και ξένων.

Πρώτη φάση Μελέτης με καύση σε ανοιχτή πυρά

Στη βάση της μελέτης τέθηκε μια πειραματική προσομοίωση μιας αρχαίας πυράς, η οποία περιλάμβανε ζωικά και φυτικά υπολείμματα αλλά και κεραμικά αγγεία τα οποία κάηκαν και αποτεφρώθηκαν πλήρως προκειμένου στη συνέχεια να πραγματοποιηθούν εργαστηριακές συγκρίσεις με ευρήματα ανασκαφών από ταφικές πυρές της αρχαιότητας. Για το συγκεκριμένο πείραμα που έγινε στα Φαραγγιανά χρησιμοποιήθηκε το σώμα νεκρού γουρουνιού, το οποίο παραχωρήθηκε δωρεάν από εκτροφέα, αφού βεβαιώθηκε ότι είχε πεθάνει από παθολογικά αίτια.

Επιστημονική υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος η κα. Σέβη Τριανταφύλλου, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας του  Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με ειδίκευση στην οστεοαρχαιολογία, σε συνεργασία με τον κο. Γιάννη Χατζηκωνσταντίνου, υποψήφιο διδάκτορα αρχαιολογίας, με ειδίκευση στην οστεοαρχαιολογία, που αποτελούν την ψυχή της εν λόγω δράσης.

Τους παραπάνω επιστήμονες, πλαισίωνε ομάδα ειδικευμένων αρχαιολόγων από Χώρες της Ευρώπης, όπως το Βέλγιο και την Ουγγαρία, μέλη Αρχαιολογικών Σχολών του εξωτερικού καθώς και πλειάδα πτυχιούχων και φοιτητών αρχαιολογίας.

Εξαιρετική διοργάνωση και φιλοξενία

Καθοριστική ήταν η συμβολή και η ενεργή συμμετοχή στη διοργάνωση, προετοιμασία και φιλοξενία των ερευνητών αρχαιολόγων του Αντώνη Παπαδάκη, υπαλλήλου του Μουσείου Μεσαράς από το Σοκαρά και φοιτητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ρεθύμνου, καθώς επίσης και του Νικόλαου Ανδρεαδάκη πτυχιούχου του Τμήματος Φιλοσοφικών Σπουδών του ίδιου Πανεπιστημίου και υπεύθυνου για τη φιλοξενία του πειράματος της δεύτερης μέρας στο Ασήμι. Στο χώρο της υποδοχής υπήρχε κέρασμα με τοπικά προϊόντα από ομάδες γυναικών και από παραγωγούς.

Το ερευνητικό πείραμα συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των κατοίκων της περιοχής που έσπευσαν να το παρακολουθήσουν, ενώ μεταξύ αυτών που ανταποκρίθηκαν και συνεχάρησαν τους επιστήμονες για την πρωτοβουλία και το έργο τους ήταν ο υποψήφιος Δήμαρχος Γόρτυνας, πτέραρχος κος Θανάσης Παπανικολάου, συνοδευόμενος από τον αρχηγό της αντιπολίτευσης και υπάλληλο του Υπουργείου Πολιτισμού κ. Σταύρο Ξυλούρη.

Η δράση της διεπιστημονικής ομάδας θα συνεχιστεί και αύριο Κυριακή 2 Απριλίου, με καύση σαρκωμένων ζωικών μελών, σε άλλες συνθήκες, όπως φούρνος και σκαμμένος χώρος. Τις επόμενες μέρες θα ανασκαφούν τα σημεία με τις πυρές και θα γίνει περισυλλογή των προς μελέτη ευρημάτων στα οποία και θα εξεταστούν οι αλλοιώσεις τις οποίες έχει επιφέρει η φωτιά.

Παράλληλα διενεργήθηκε και ξενάγηση στο χώρο της Κουμάσας από τον Καθηγητή Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, Διαμαντή Παναγιωτόπουλο, ο οποίος έναν αιώνα μετά τον πρώτο ανασκαφέα της περιοχής, καθηγητή Ξανθουδίδη, επέστρεψε στην νεκρόπολη της Κουμάσας για να μελετήσει τα ανθρώπινα κατάλοιπα που άφησαν πίσω τους οι πρώτοι ανασκαφείς.