Η Αγία Βαρβάρα και οι σταφιδεργάτες του Ηρακλείου

Η Αγία Βαρβάρα εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού των εργατών στα ορυχεία είναι και των σταφιδεργατών της πόλης του Ηρακλείου.Την Αγία Βαρβάρα διάλεξαν οι σταφιδεργάτες του Ηρακλείου για Αγία τους και δεν ήταν τυχαίο μια που η Αγία Βαρβάρα μεγάλωσε στην Νικομήδεια της Μικράς Ασίας και οι πλειοψηφία των σταφιδεργατών του Ηρακλείου είχαν Μικρασιάτικη καταγωγή.

Πριν τρεις δεκαετίες εργαζόμενος για το μεροκάματο απογραφούσα τα προάστεια του Ηρακλείου Φορτέτσας και Αλάτσατα και μου είχε κάνει εντύπωση ότι οι περισσότεροι ηλικιωμένοι που απογραφούσα τότε άνδρες και γυναίκες μου δήλωναν ότι εξασκούσαν στην πόλη του Ηρακλείου κάποια εργασία γύρω από την σταφίδα. Εδώ θα πω ότι νοιώθω τυχερός γιατί μίλησα τότε με αυτούς τους ανθρώπους γεννημένοι όλοι τους στην Μικρά Ασία και μου διηγήθηκαν ιστορίες νοσταλγίας, πόνου για τον ξεριζωμό, αλλά και για τον αγώνα του ριζωμού στην νέα τους πατρίδα το Ηράκλειο.

Την εποχή εκείνη ακόμα η σταφίδα βρισκόταν στις δόξες της. Η άνθηση της σταφίδας οφειλόταν κατά κύριο λόγο στους Μικρασιάτες οι οποίοι ερχόμενοι από την Μικρά Ασία έφεραν μαζί τους στην νέα πατρίδα τους την νέα ποικιλία σταφυλιού το σουλτανί. Η σουλτανίνα έδωσε τότε μεγάλη πνοή και ζωντάνια στο Ηράκλειο και ένας μεγάλος οικονομικός κύκλος είχε δημιουργηθεί γύρω από την σταφίδα και πολλά άλλα επαγγέλματα ανθούσαν εξαιτίας της όπως,αμπελουργοί,εμπόροι,εργάτες,καραγωγείς αλλά και συννάμα ένα σωρό άλλα επαγγέλματα γύρω από αυτή την δραστηριότητα όπως πεταλωτές,σαμαρτζίδες,ταβερνιάριδες,μικροπωλητές κ.α .Γύρω από την Χανιόπορτα ανθούσε κυρίως η μεγαλύτερη δραστηριότητα αυτών των επαγγελμάτων εκεί βρισκόταν και σχεδόν όλα τα σταφιδεργοστάσια της πόλης εξάλλου ήταν λογικό καθώς ήταν και η κύρια είσοδος της μεγαλύτερης ποσότητας σταφίδος από την περιφέρεια του Μαλεβυζίου,Τεμένους,Μεσσαράς. Παλαιότερα κάθε χρόνο λοιπόν σαν αυτή την μέρα στην γιορτή της Αγίας Βαρβάρας και μετά την θεία λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος,(αργότερα στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας στα Καμίνια) μια ολόκληρη πομπή ξεκινούσε μετά την θεία λειτουργία με την εικόνα της Αγίας μπροστά με πολύ κόσμο μέσα σε κατάνυξη και συγκίνηση,από την εκκλησία μέχρι τα γραφεία του σωματείου των σταφιδεργατών κάνοντας στάση σε κάθε σταφιδεργοστάσιο για δέηση. Φτάνοντας στα γραφεία του σωματείου τα οποία βρισκόταν κοντά στην Χανιόπορτα δίπλα από την πρώην Αγροτική τράπεζα γινόταν μια ατμόσφαιρα συγκινητική με κεράσματα στον κόσμο ενώ σε όλα τα μέλη του σωματείου δινόταν και από ένας άρτος.

Στην συνέχεια έκαναν κλήρωση και ο τυχερός σταφιδεργάτης θα έπαιρνε για ένα ολόκληρο χρόνο ως την παραμονή της Αγίας στην επόμενη χρονιά την εικόνα στο σπίτι του ο τυχερός σταφιδεργάτης την οποία μετέφεραν και πάλι όλοι μαζί με πομπή και με κατάνυξη στο σπίτι του. Τα χρόνια πέρασαν και δυστυχώς μαζί με την πτωτική πορεία του άλλοτε δυναμικού προιόντος της σταφίδας πολλά άλλαξαν και μαζί μ΄ αυτά και το έθιμο αυτό.

Κείμενο – Φωτογραφίες: Νικόλαος Φουκαράκης