Μανόλης Σαββάκης (1925-2020): Έφυγε ο τελευταίος «Αντιστασιακός» από το Πετροκεφάλι

Την 1η Νοεμβρίου μας άφησε, «πλήρης ημερών» σε ηλικία 95 χρονών ο Μανόλης τ’ Αραπαντώνη, όπως τον έβρισκες στο χωριό του. Ο Μανόλης γεννήθηκε στο Πετροκεφάλι το 1925 ή 26 και είχε πατέρα τον Αντώνη Σαββάκη με καταγωγή από τα Σαχτούρια και μητέρα την Αικατερίνη Μαρκάκη, δισεγγονή του Ιωάννη Μαρκάκη(ΞΩΠΑΤΕΡΑ). Η ζωή του ήταν γεμάτη δράση και είχε πολλές καλές και άσχημες περιόδους.

Του Γιώργου Δαμιανάκη

Παιδί είδε τον 5χρονο αδερφό του Νικολή να αργοπεθαίνει, τραυματισμένο θανάσιμα στο πρώτο τροχαίο ατύχημα στη Μεσαρά το 1935(Σύγκρουση ποδηλάτου και λεωφορείου και τραυματισμό του μικρού, στο δρόμο του χωριού).Έφηβος έζησε  την εκτέλεση του αγαπημένου ξαδέρφου του Νικολάου Αλ. Σαββάκη από τους συνεργάτες των Γερμανών.                                                                                                                       Μπήκε στην Εθνική Αντίσταση, για εκδίκηση, παρέα με τον θείο του Αραπαλέξη και τον Γκιαουρομιχάλη, στην ομάδα του Καπετάν Πετρακογιώργη.Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνεται με τον αριθμό(2) στο κεφάλι δίπλα στον αρχηγό Πετρακογιώργη αριθμό(1).Πήρε μέρος σεπολλές μυστικές αποστολές με εντολή του Οδοντίατρου Παπαδάκη από τους Βόρρους,  με τα πόδια στην Ι.Μ.Πρέβελη, στο Ηράκλειο, στο Κανλί Καστέλι στη Βιάννο και αλλού  με τον Δαμιανάκη Μ. ή Γκιαουρομιχάλη.

Εντάχθηκε στο ΕΑΜ Πετροκεφαλίου με πρόεδρο τον παπα-Κωστή.                    Οπαδός  αριστερών ιδεών αποχώρησε από την ομάδα του «εθνικόφρωνα» Πετρακογιώργη.

 Συνεργαζόμενος με την ομάδα του Γκιαουρογιώργη, συμμετείχε στο σαμποτάζ της Αυγενικής τον Ιούλιο του 1944. Τρεις ανταρτικές ομάδες μαζί τους και αυτός, φύλαγαν σκοπιά στα περάσματα των Γερμανών, μέχρι να τοποθετήσουν ωρολογιακούς εκρηκτικούς μηχανισμούςμέσα στις αποθήκες καυσίμων και πυρομαχικών οι 4 σαμποτέρ:2 Εγγλέζοι, ένας Αριστερός Ανθυπολοχαγός(Κ. Πετράκης) και ο Γκιαουρογιώργης.

Κατασκόπευε τις κινήσεις και την δύναμη των Γερμανών στα πολυβολεία του κόλπου της Μεσαράς και έδινε πληροφορίες στον Γκιαουρογιώργηκαι στους Συμμάχους. Αυτό το έκανε αντικαθιστώντας τον πατέρα του, που ήταν υποχρεωμένος, αγγαρεία, καθημερινά να μεταφέρει φαγητό και ψωμί, με το γαϊδουράκι από το Πετροκεφάλι στο Καμηλάρι.

Βρέθηκε πολλές φορές στον Ψηλορείτη με τους άλλους αντάρτες και χωνόταν μέσα στο χιόνι για να αντιμετωπίσει το τσουχτερό κρύο.

Το 1946 πήγε στην Πελοπόννησο, για να φοιτήσει στη Σχολή Χωροφυλακής. Δεν τον «σήκωνε το κλίμα» και έφυγε. Ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε τη γυναίκα του Βάσω από την Τρίπολη, απέκτησε 4 παιδιά, μένοντας στο Πετροκεφάλι.

Το 1956 ή ‘57 φεύγει οικογενειακώς για την Αθήνα, αφού ήταν στιγματισμένος αριστερός και δεν μπορούσε να δανειστεί από την ΑγροτικήΤράπεζα, για να κάνει καλλιέργειες. Ο στρατηγός Μανιδάκης από το Σίβα τον βάζει να εργάζεται στην εταιρία υδάτων της Αθήνας (ΟΥΛΕΝ).

Μετά από ένα μήνα δουλειάς  έρχεται το Πιστοποιητικό Κοινωνικών Φρονημάτων από το Αστυνομικό Τμήμα Μοιρών στην ΟΥΛΕΝ, λέει ότι «δεν είναι εθνικόφρων, εμφορείται από αριστερές ιδέες» και απολύεται.

Στην προσπάθειά του να θρέψει την οικογένειά, ψάχνει δουλειά, γίνεται μάγειρας, οικοδόμος, αχθοφόρος και άλλα, ώσπου γνωρίζεται με τονΚύπριο Πολύκαρπο Γεωρκάτζη.

Ο ΠολύκαρποςΓεωρκάτζης τον βοηθά να πιάσει δουλειά στις Κυπριακές Αερογραμμές, σαν βοηθός φροντιστή, στη γραμμή Λευκωσία-Αθήνα-Ρώμη.

Η δικτατορία του 1967 τον βρίσκει να πετά για τη Ρώμη. Εκεί μέσω του Κύπριου φίλου και ευεργέτη του, γνωρίζεται με τον Αλέκο Παναγούλη και τους άλλους αντιστασιακούς και μπαίνει στην μυστική οργάνωση, «Αντίσταση κατά της Χούντας». Χρησιμοποιείται σαν μυστικός διακομιστής  επιστολών από την Ρώμη στην Αθήνα και τανάπαλι. Για να μη δώσει υποψίες στις μυστικές υπηρεσίες της Χούντας, υποχρεώνεται να μεταφέρει τις επιστολές στο σπίτι του  στην ΚΑΛΛΙΘΕΑ οδός ΣΚΡΑ  10 , από εκεί να τις παίρνουν οι αντιστασιακοί και να του δίδουν άλλες για την Ιταλία. Οι πιο πολλές συνεννοήσεις γίνονταν στο σπίτι του τηλεφωνικά και συνθηματικά. Δυστυχώς από λάθος χειρισμούς συνελήφθησαν κάποια μέλη της οργάνωσης στην Αθήνα. Πάνω τους βρέθηκε το τηλέφωνό του και τον συνέλαβαν και αυτόν. Στα κρατητήρια της οδού ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ, βασανίστηκε από τον Μάλιοκαι τον Μπάμπαλη .Στο διπλανό κελί ήταν κρατούμενος ο Κων/νος Σιμίτης, που είχε κάνει απόπειρα κατά του Δικτάτορα στην οδό Γ΄ Σεπτεμβρίου.  Οι πατούχες του ήταν ματωμένες και πρησμένες από το πολύ ξύλο που έφαγε από τους βασανιστές του, για να αναγκαστεί να ομολογήσει.

Με την αμνηστία που δίνει στις 28-7-1973 με το δημοψηφίσμα του ο δικτάτορας για το πολίτευμα της χώρας, βγαίνει από τη φυλακή, φεύγει από την Αθήνα και πηγαίνει στη Γερμανία.

Στο Βερολίνο πιάνει δουλειά στην Αμερικανική Βάση σαν μάγειρας και γίνεται ΣΕΦ.                                                                   Στο Βερολίνο δραστηριοποιείται  οργανώνεται στο ΠΑΚ, γνωρίζεται και γίνεται φίλος με τον Ανδρέα Παπανδρέου και πολλά άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Η προσφορά του στο ΠΑΣΟΚ Βερολίνου μεγάλη!

Συνταξιοδοτήθηκε στο Βερολίνο, ήρθε στην Ελλάδα και στο Πετροκεφάλι. Δεν ήθελε να μένει στην «αποπνιχτική» Αθήνα.

 Αεικίνητος και  φίλεργος, δε σταμάτησε να ασχολείται με τη γη, περιποιούμενος τα κτήματα και το περιβόλι που διατηρούσε έξω από το σπίτι του. Παρά τα χτυπήματα της ζωής, τις αρρώστιες και τους θανάτους πολλών δικών του ανθρώπων(πριν μερικά χρόνια έχασε τον πρωτότοκο γιο του Αντώνη, τον αδερφό του Ματθαίο και τελευταία τη νύφη του γυναίκα του Αντώνη), κρατήθηκε όρθιος και αυτοσυντήρητος, σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του.                                                                                                                                    Τον τελευταίο μήνα Οκτώβριο, κατάφερε παρά τις αντιρρήσεις του γιατί δεν ήθελε να φύγει από τον τόπο του και  τον πήρε στην Αθήνα να τον φροντίζει ο γιος του Αλέξανδρος. Πέθανε δίπλα στους δικούς του. Αιωνία σου η μνήμη, φίλε και γείτονα Μανόλη!