Με σκαφτικό Regina στο Ζαρό του χθες…

Στον… ασπρόμαυρο Ζαρό του χθες, ο φωτογραφικός φακός απαθανάτισε (υποτίθεται «εν κινήσει», στην πραγματικότητα είναι φανερό ότι πρόκειται για μια στημένη πόζα) δύο νεαρούς άνδρες πάνω σε ένα σκαφτικό «Regina», τουτέστιν Βασίλισσα στα λατινικά, που εκτός από χρήσιμο αγροτικό εργαλείο  -ότι πιο σύγχρονο για την κρητική ύπαιθρο τα χρόνια που τραβήχτηκε το ενσταντανέ!- αποτελούσε και σύνηθες μεταφορικό μέσο που άντεξε μάλιστα στο χρόνο αφού σε πολλά χωριά μας χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα.

Όπως έχει γράψει ο  Ζαριανός συγγραφέας Γιώργος Ζωγραφάκης  στο βιβλίο του «Ένα παιδί μεγαλώνει στο Ζαρό», «τα σκαφτικά, ήταν τα πρώτα μηχανοκίνητα εργαλεία, που γέμισαν την Κρήτη, μαζί και το χωριό μας τον Ζαρό, από τη δεκαετία του ’60 και μετά.

Ήταν μια κατασκευή στην οποία, ένα βενζινοκίνητο μοτεράκι, μικρής ιπποδύναμης, κινούσε έναν άξονα με μικρά σκαλιστήρια πάνω του (σκαπέθια, τα έλεγαν), τα οποία, με την περιστροφή, έσκαβαν αρκετά ικανοποιητικά το χώμα, ήταν μια φρέζα, δηλαδή. Έγιναν πολύ χρήσιμα, τόσο στα αμπέλια, που ήθελαν πάντα πολύ καλό σκάψιμο, αλλά και «δισκάφισμα» -δεύτερο σκάψιμο, δηλαδή – και στο σκάψιμο των κήπων, που ήταν γεμάτο το χωριό, το οποίο είχε άφθονο τρεχούμενο νερό από το «Αμάτι», τη μεγάλη πηγή του χωριού.  

Όμως, μια άλλη σπουδαία χρήση των σκαφτικών, ήταν πως, με ένα απλό μηχανισμό, αφαιρούνταν τα σκαπέθια και έμπαινε άλλος άξονας με δυο ρόδες, ενώ πίσω «κοτσάριζε» μια μικρή πλατφορμίτσα και έτσι το μηχάνημα μετατρεπόταν σε μεταφορικό μέσον.

Φόρτωναν πάνω τα εργαλεία, διάφορα πράγματα ή και καμιά κατσίκα, κάθονταν πάνω σ’ ένα ξύλινο κάθισμα που είχε μπροστά και γυρνούσαν στο σπίτι ή έκαναν τη διαδρομή Καπαριανά – Ζαρός, –με κάποια ταλαιπωρία και με συχνά προβλήματα, οπωσδήποτε, όμως, πιο γρήγορα και πιο πρακτικά απ’ ότι με τα ζώα –έπιαναν, βλέπεις και τα 20 χιλιόμετρα! στην ταχύτητα».