«Οδηγός επιβίωσης» για τις αποταμιεύσεις

Η αύξηση των επιτοκίων που έχει προαναγγείλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εκτός από το τέλος του φθηνού χρήματος σε δάνεια και κάρτες, οδηγεί σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού τον μέσο καταθέτη να αναζητήσει καλύτερες αποδόσεις για τα χρήματα που έχει στην τράπεζα με σχεδόν μηδενική απόδοση.

Η ανάγκη επανεξέτασης των αποταμιεύσεων επιβάλλεται, ώστε με μια νέα τοποθέτηση, με μικρό ή μηδενικό κίνδυνο, να αποκτήσουν μια αξιόλογη απόδοση. Τούτο με δεδομένο ότι όσο ψηλά και να πάει ο πληθωρισμός κάποια στιγμή ίσως μέσα στο 2023 ή στη χειρότερη περίπτωση το 2024 οι τιμές θα αρχίσουν να υποχωρούν προσεγγίζοντας επίπεδα λίγο ψηλότερα από αυτά του 2019. Τα επιτόκια όμως που μέχρι τώρα ήταν αρνητικά θα συνεχίσουν να αυξάνονται σταδιακά από την ΕΚΤ τουλάχιστον μέχρι και το τέλος του 2023, ενώ θα μείνουν στο ύψος τους για τουλάχιστον μια 10ετία.

Αγοραστική αξία

Θέλοντας να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, θα λέγαμε ότι αν κάποιος έχει ως κλασική αποταμίευση 10.000 ευρώ θα έχει τόκο 0% το χρόνο. Την ίδια ώρα, με μέσο ετήσιο πληθωρισμό 8%, η αγοραστική αξία, δηλαδή τα προϊόντα και υπηρεσίες που μπορεί να αποκτήσει αν διαθέσει, δεν θα ξεπερνούν σε ποσότητα αυτά που κόστιζαν 9.200 ευρώ πριν από την αύξηση του πληθωρισμού. Τα 800 ευρώ είναι η μείωση της αγοραστικής δύναμης της αποταμίευσής του. Τη δεκαετία του ’90, όταν ο πληθωρισμός ήταν και πάλι στα ίδια επίπεδα, τα επιτόκια καταθέσεων ήταν 6-7%. Τώρα τα επιτόκια είναι μηδενικά και αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει για τα επόμενα 5 χρόνια. Συνεπώς σε πρώτη φάση αν θέλει κάποιος με χαμηλό ή μηδενικό κίνδυνο και έχοντας εξασφαλισμένο το κεφάλαιό του να μειώσει την απώλεια του -μικρού- κεφαλαίου του είναι να αναζητήσει μια μορφή αποταμίευσης που να δίνει καλύτερη απόδοση.

Το ίδιο ποσό (10.000 ευρώ) σε έναν διαφορετικό τύπο αποταμίευσης με απόδοση 3% θα έχει απόδοση τόκων 300 ευρώ το χρόνο. Με την απομείωση της αγοραστικής αξίας με πληθωρισμό 8% η καθαρή αξία της αποταμίευσής μας θα είναι 10.000 – 800 ευρώ λόγω πληθωρισμού + 300 ευρώ από την απόδοση, θα φτάνει δηλαδή τις 9.500 ευρώ. Λίγο καλύτερα από την πρώτη περίπτωση. Σε ένα χρόνο από τώρα, ο πληθωρισμός που θα έχει μειωθεί στο 1,5%, η καθαρή απόδοση της αποταμίευσής μας θα είναι 150 ευρώ, αφού άλλα 150 ευρώ θα είναι η μείωση της αγοραστικής αξίας του ποσού λόγω πληθωρισμού. Αν τα 10.000 ευρώ παραμένουν μετά από ένα χρόνο σε κοινή κατάθεση, η απόδοση των χρημάτων μας θα είναι αρνητική, αφού τα 24 ευρώ που θα δίνει ο τόκος θα αντισταθμίζονται με τα 150 ευρώ που θα αφαιρεί ο πληθωρισμός και η καθαρή αξία της αποταμίευσης θα είναι 10.000 + 24 -150 = 9.874 ευρώ.

Ευκαιρίες

Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι εμπορικές τράπεζες προτιμούν όλους μας να έχουμε αποταμιεύσεις σε καταθέσεις ταμιευτηρίου, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς τόκο μπορούν οι ίδιες να διαχειρίζονται τις καταθέσεις μας και να δανείζουν

χρήματα με επιτόκια που ξεκινούν από 6% που είναι το μέσο ετησιοποιημένο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου (μετά την όποια πρώτη περίοδο χάριτος) έως και 15% αν πρόκειται για επιτόκιο κάποιας πιστωτικής κάρτας.

Συνεπώς είναι άδικο να μην αναζητήσει κάποιος μια καλύτερη απόδοση για τα χρήματά του ειδικά σε μια περίοδο που αυξάνονται τα επιτόκια και υπάρχουν και κάποιες ευκαιρίες. Οι ευκαιρίες αυξάνονται ανάλογα με το ποσό που βρίσκεται σε αποταμίευση και κυρίως την ταχύτητα με την οποία θέλουμε να έχουμε άμεσα διαθέσιμα τα χρήματά μας, καθώς οι αποδόσεις σε κάθε περίπτωση είναι ετησιοποιημένες.

Χωρίς απόδοση

Σήμερα οι περισσότερες τράπεζες δίνουν μηδενικό επιτόκιο σε ποσά έως 50.000-60.000 ευρώ που βρίσκονται σε τρεχούμενους ή απλούς λογαριασμούς καταθέσεων. Οι προθεσμιακές καταθέσεις, δηλαδή αυτές στις οποίες τα χρήματα είναι δεσμευμένα για ένα διάστημα 3, 6, 9 ή 12 μηνών έχουν προς το παρόν επιτόκιο από 0,2% μέχρι και 0,25% για ποσά όμως πάνω από 100.000 ευρώ.

Αν κάποιος έχει ένα ποσό πάνω από 10.000 που δεν του αποδίδει τίποτα σε ένα λογαριασμό ταμιευτηρίου και θέλει να κερδίσει κάτι παραπάνω σε απόδοση, θα πρέπει κατ’ αρχάς να ορίσει ένα ποσό από την αποταμίευσή του που θέλει άμεσα διαθέσιμο για κάτι έκτακτο. Το ποσό αυτό μπορεί να είναι 1.000, 3.000, 5.000 ανάλογα με το νοικοκυριό. Τα χρήματα αυτά μπορεί να τα διατηρήσει σε λογαριασμό ταμιευτηρίου για να έχει άμεσα διαθέσιμα.

Το κείμενο αυτό έχει στόχο να προτείνει αποταμιεύσεις με μηδενικό ή μικρό κίνδυνο με σταθερή απόδοση και όχι να στρέψει την προσοχή σας σε επενδύσεις σε μετοχές ή ομόλογα.