Νότια Κρήτη
Πρόγραμμα “TEFRA”: Σοκαράς- Κουμάσα, 01 και 02 Απριλίου, σε ένα πείραμα ανασύστασης των ταφικών πυρών της αρχαιότητας
Σκοπός να μελετηθούν οι συνθήκες καύσης και να υπάρξουν συγκρίσεις με ευρήματα από ανθρώπινα οστά.
Σε ένα πρωτοποριακό πείραμα στο πλαίσιο της Πειραματικής Αρχαιολογίας γύρω από τις ταφικές πυρές της αρχαιότητας και την πρακτική της καύσης των νεκρών, πρόκειται να προχωρήσει η ερευνητική ομάδα του προγράμματος «ΤΕΦΡΑ», το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Απριλίου, με χώρο δράσης το Σοκαρά και την Κουμάσα του Δήμου Γόρτυνας.
Γράφει: Πόπη Πρωτογεράκη
Η ανασύσταση των ταφικών πυρών θα συνδυαστεί με ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο της Κουμάσας, όπου ως γνωστόν έχει έρθει στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη μια προϊστορική νεκρόπολη και έχουν βρεθεί υπολείμματα από ταφικές πυρές.
Στόχος των πειραμάτων αυτών είναι η ολιστική προσέγγιση, κατανόηση και ανασύσταση των συνθηκών της καύσης μέσω της πειραματικής πυροτεχνολογίας, προσεγγίζοντας τις παραμέτρους που διαμορφώνουν τις μακροσκοπικές, δομικές και χημικές- θερμικές αλλοιώσεις των σκελετικών καταλοίπων. Ζωικά οστά, σε διαφορετικά στάδια αποσύνθεσης θα εκτεθούν σε διαφορετικές συνθήκες καύσης (ανοιχτή πυρά, λάκκος, κλειστός φούρνος) μέχρι την πλήρη ασβεστοποίηση.
Τι θα περιλαμβάνει το πείραμα
Στο πείραμα που θα πραγματοποιηθεί σε πραγματικό χρόνο θα συμμετέχουν και θα το παρακολουθήσουν επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο, προκειμένου να πειραματιστούν στην πυρά με διάφορα υλικά, κεραμική, μέταλλα, σπόρους κα. Το κυρίως πείραμα περιλαμβάνει την καύση ενός ζώου, γουρουνιού, που έχει πεθάνει από φυσικά αίτια. Σκοπός του πειράματος είναι να γίνει ανασύσταση της πυράς ώστε να μελετηθούν οι συνθήκες καύσης αρχικά που επικρατούν όταν συνέβαινε κάτι αντίστοιχο στην αρχαιότητα. Στη συνέχεια θα γίνει ανασκαφή στα κόκαλα και θα γίνουν μακροσκοπικά και μικροσκοπικά συγκρίσεις με ανθρώπινα οστά από αρχαιολογικές ανασκαφές με στόχο την εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων, όπως για παράδειγμα από την ανασκαφή της Κουμάσας.
Το ερευνητικό πρόγραμμα «ΤΕΦΡΑ»
Το ερευνητικό πρόγραμμα της TEFRA είναι η πρώτη ολοκληρωμένη και διεπιστημονική μελέτη για την επίδραση της φωτιάς στα ανθρώπινα λείψανα από το προϊστορικό και πρωτοϊστορικό Αιγαίο που εφαρμόζεται σε ευρεία γεωγραφική και χρονική κλίμακα.
Τα επιστημονικά αποτελέσματα που θα προκύψουν από τη συνεργασία διαφορετικών επιστημονικών πεδίων θα καλύψουν ουσιαστικά κενά στην έρευνα της πυροτεχνολογίας και θα διαμορφώσουν νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην πρακτική της καύσης στην αρχαιότητα.
Η πρωτοτυπία του έργου θα επιτευχθεί μέσω της συστηματικής και μεθοδολογικής συνεργασίας πολλών μελετητών από την αρχαιολογία, την οστεοαρχαιολογία, τη βιοχημεία και τις εγκληματολογικές επιστήμες. Καινοτόμες αναλυτικές μέθοδοι θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά σε αρχαιολογικά κατάλοιπα του προϊστορικού και πρωτοϊστορικού Αιγαίου. Η ολιστική προσέγγιση και ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της έρευνας θα συγκεντρώσει ένα μεγάλο εύρος πληροφοριών και δεδομένων και θα ρίξει νέο φως στη χρήση και την τεχνολογία της φωτιάς σε ανθρώπινα λείψανα στο Αιγαίο καθώς και στη βιοανθρωπολογία των ανθρώπων που υποβάλλονται σε αυτή τη διαδικασία.
Χρηματοδότηση: HFRI (Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας) στο πλαίσιο της 2ης Πρόσκλησης Ερευνητικών Έργων του HFRI για την Υποστήριξη Μελών ΔΕΠ & Ερευνητών (Αρ. Έργου Επιτροπής Ερευνών Α.Π.Θ.: 73268).
Φορέας υποδοχής: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Κύρια Ερευνήτρια & Επιστημονική υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος : Σεβαστή Τριανταφύλλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας και Οστεοαρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Σχεδιασμός δράσης και υπεύθυνος επικοινωνίας: Γιάννης Χατζηκωνσταντίνου, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
