Τι κρύβει ο χάρτης της Τουρκίας στην UNESCO – Αντίδραση από το ελληνικό ΥΠΕΞ

Τη νομιμοποίηση της «Γαλάζιας Πατρίδας» σε διεθνές επίπεδο και με την «αίγλη» της UNESCO επιχειρεί η Τουρκία με την κατάθεση του γνωστού χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ο οποίος είχε πρωτοεμφανιστεί στις 16 Απριλίου και αποτυπώνει όλες τις διεκδικήσεις της Τουρκίας εις βάρος της χώρας μας.

Η Τουρκία είχε προαναγγείλει την κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου (ΘΧΣ) στην UNESCO και η κίνηση αυτή φαίνεται να επισπεύσθηκε ως απάντηση στον ελληνικό ΘΧΣ, αλλά και στην ανακοίνωση της δημιουργίας Θαλάσσιου Πάρκου στις νότιες Κυκλάδες από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη την περασμένη εβδομάδα στη Νίκαια, στην Παγκόσμια Σύνοδο για τους Ωκεανούς.

Δείτε τον χάρτη:

Η Τουρκία κατέθεσε τον χάρτη που είχε επεξεργαστεί το τουρκικό Ινστιτούτο DEHUCAM στην πλατφόρμα που διατηρεί η UNESCO και η Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή (UNESCO-IOC), σε συνεργασία μάλιστα με την Κομισιόν (Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας – DG MARE) για την ανάπτυξη και εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.

Ήδη στη διαδικασία του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (Maritime/Marine Spatial Planning – MSP) συμμετέχουν περισσότερες από 70 χώρες, στο πλαίσιο του οδικού χάρτη που καθόρισαν η Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO (UNESCO-IOC) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2017, μέσω της πρωτοβουλίας MSPglobal.

Η Τουρκία επέλεξε να καταθέσει στην πλατφόρμα αυτή τον χάρτη, παρά το γεγονός ότι στη σχετική σελίδα για την Τουρκική Δημοκρατία τονίζεται ότι  ο χάρτης προέρχεται από το επιστημονικό και κρατικό Ινστιτούτο DEHUCAM, με την επισήμανση , όπως ισχύει για όλους τους χάρτες ΘΧΣ , ότι: «Οι περιοχές του χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού υποδεικνύουν ζώνες υλοποίησης έργου και δεν υπονοούν απαραίτητα κρατική δικαιοδοσία» . Ομως επισημαίνεται ότι η αρμόδια αρχή της Τουρκίας για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο είναι η Προεδρία της Δημοκρατίας της Τουρκίας και συνεπως ο Χάρτης αυτός εχει την πλεον επίσημη μορφή..
Έντονη ήταν η αντίδραση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο σε χθεσινή ανακοίνωσή του επισημαίνει τα εξής:

«Η Τουρκία δημοσιοποίησε σήμερα θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό σε απάντηση του Ελληνικού σχεδιασμού, που ήδη αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Η διαφορά είναι ότι ο τουρκικός χάρτης δεν έχει έρεισμα στο διεθνές δίκαιο, καθώς επιχειρεί να σφετεριστεί περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας, και δεν απευθύνεται σε διεθνή οργανισμό που επιβάλλει υποχρέωση ανάρτησης σχετικών χαρτών. Κατά τούτο, δεν παράγει οποιοδήποτε έννομο αποτέλεσμα και αποτελεί απλά μια αντανακλαστική αντίδραση κενή περιεχομένου. Η Ελλάδα θα επιμείνει στην πολιτική αρχών που εφαρμόζει και καλεί την Τουρκία να μην προβάλλει μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς που ο καθένας καταλαβαίνει ότι είναι για εσωτερική χρήση και μόνο. Η Ελλάδα θα προβεί στις δέουσες ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρα».

Το κείμενο που συνοδεύει την κατάθεση της Τουρκίας στην πλατφόρμα της UNESCO (και προέρχεται από την Τουρκική Πλατφόρμα Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού) παραδέχεται οτι η τουρκική ΑΟΖ έχει ανακηρυχθεί μόνο στη Μαύρη Θάλασσα μέσω συμφωνιών με τα άλλα παράκτια κράτη. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν νόμιμες συμφωνίες οριοθέτησης με τη Λιβύη και την «ΤΔΒΚ», και ότι με την Ελλάδα παραμένει σε εκκρεμότητα η οριοθέτηση, όπου μέχρι τότε ισχύει η μονομερής ανακήρυξη εξωτερικών ορίων της τουρκικής ΑΟΖ στον ΟΗΕ το 2020.

Στο κείμενο αυτό της τουρκικής πλατφόρμας, το οποίο προβάλλεται πλέον και στην αντίστοιχη πλατφόρμα της UNESCO σε συνεργασία με την Κομισιόν, παρουσιάζεται και όλο το πλέγμα των διεκδικήσεων εις βάρος της χώρας μας.

Με την επίκληση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου του 1976 ότι
«οι περιοχές της υφαλοκρηπίδας (στο Αιγαίο Πέλαγος)… θεωρούνται από το Δικαστήριο, εκ των προτέρων, ως περιοχές υπό διαφωνία, και για τις οποίες η Τουρκία επίσης διεκδικεί δικαιώματα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης», η Τουρκία δηλώνει ότι τα σύνορα στον Χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού που αφορούν θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας πέραν των (τουρκικών) χωρικών υδάτων στο Αιγαίο, αναπαριστούν τη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών τμημάτων της Τουρκίας και της Ελλάδας, έως ότου συναφθεί συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ των δύο χωρών.
Επίσης, η Τουρκία δηλώνει ότι:«Τα όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Τουρκία ασκεί ab initio και ipso facto κυριαρχικά δικαιώματα βάσει του διεθνούς δικαίου, αναπαρίστανται όπως δηλώθηκαν στον ΟΗΕ μέσω της επιστολής της 18ης Μαρτίου 2020 (A/74/757)»,με τον γνωστό χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Επίσης, σε ό,τι αφορά τη Συρία, η τουρκική πλευρά δηλώνει ότι ισχύει ο ίδιος χάρτης, όμως η «θαλάσσια πλάγια οριοθέτηση μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας παραμένει προς οριοθέτηση». Αυτό σχετίζεται με τη διαφορά των δύο χωρών σχετικά με την Αλεξανδρέττα, αλλά και με την προσπάθεια οριοθέτησης μέσω ενός Τουρκοσυριακού Μνημονίου εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στο Αιγαίο, η τουρκική πλευρά δηλώνει ότι δεν έχει συναφθεί συμφωνία με την Ελλάδα και επικαλείται και πάλι τη Συμφωνία της Βέρνης (1976), την οποία χαρακτηρίζει ως «δεσμευτικό κείμενο», που προβλέπει τη δέσμευση των δύο χωρών να απέχουν από κάθε ενέργεια ή πρωτοβουλία που θα μπορούσε να διαταράξει τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της διαφοράς σχετικά με την οριοθέτηση, η οποία αποτελεί διασυνδεόμενο ζήτημα στο Αιγαίο.

Ωστόσο, η Άγκυρα επιμένει ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα  μεταξύ των δυο χωρών  υποστηρίζοντας ότι δεν έχουν οριοθετηθεί πλήρως και «συνεπώς, τα όρια των χωρικών υδάτων μεταξύ των δύο χωρών δεν απεικονίζονται», ενώ παρουσιάζει τη τουρκική θέση για την ανάγκη «δίκαιης επίλυσης των διαφορών σχετικά με τα θαλάσσια σύνορα, βάσει των αρχών ισότητας όπως αυτές καθορίζονται στη σχετική διεθνή νομολογία».

Η Άγκυρα αμφισβητεί επίσης και την ύπαρξη «πλευρικών συνόρων με την Ελλάδα» που αφορά  την προβολή της εκβολής του Έβρου.
Τέλος, και σε αυτό το κείμενο υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά στις «γκρίζες ζώνες» και αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν πολυάριθμα μικρά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο, η κυριότητα των οποίων δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα μέσω διεθνών συνθηκών. Τα περισσότερα από αυτά τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη κατοίκηση και δεν έχουν αυτόνομη οικονομική ζωή. Στις θαλάσσιες ζώνες όπου υπάρχουν τέτοια χαρακτηριστικά, τα θαλάσσια σύνορα αντικατοπτρίζουν μόνο τα χωρικά ύδατα της κύριας ξηράς και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τα όρια κυριαρχίας. Τέτοια όρια στον χάρτη δεν μπορούν να εκληφθούν ως αναγνώριση ή αποδοχή οποιασδήποτε διεκδίκησης δικαιοδοσίας».

Η αντίφαση πάντως που υπάρχει στην τουρκική πλατφόρμα, η οποία προβάλλεται πλέον και από την πλατφόρμα MSPglobal (UNESCO – Κομισιόν), είναι η παραδοχή ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, αν και έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες μελέτες στη χώρα. Επιπλέον, δεν έχει υιοθετηθεί εθνική νομοθεσία για τον ΘΧΣ, αν και γίνεται επίκληση νόμων που έχουν υιοθετηθεί αποσπασματικά, με τελευταίο το «Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Γαλάζια Οικονομία – Γαλάζιο Σχέδιο» (2025).Το πιθανότερο είναι πάντως ότι σύντομα θα υιοθετηθεί και ως εθνική νομοθεσία.

Πηγή: protothema.gr