Συγκλονιστικές μαρτυρίες του Μεσαρίτη που σώθηκε από το Norman Atlantic

Ανεξίτηλη στη μνήμη του, όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα μείνει η περιπέτεια που έζησε πάνω στο πλοίο της ΑΝΕΚ “Norman Atlantic”  ο Μεσαρίτης οδηγός με καταγωγή από το Τυμπάκι κ. Γιάννης Κωσταρουδάκης, ο οποίος είχε την τύχη να είναι μεταξύ των διασωθέντων από τη ναυτική τραγωδία που συγκλόνισε το Πανελλήνιο, λίγες μέρες πριν από την Πρωτοχρονιά,  τα αίτια της οποίας παραμένουν ακόμα αδιευκρίνιστα.

Ο ίδιος έζησε 27 δραματικές ώρες πάνω στο φλεγόμενο  “Norman Atlantic” καθώς αναχώρησε από τους τελευταίους, ζώντας καρέ-καρέ όλες εκείνες τις δραματικές ώρες από την εκδήλωση της πυρκαγιάς, τον πανικό των πρώτων ωρών και τις αγωνιώδεις προσπάθειες των σωστικών συνεργείων να απομακρύνουν με κάθε δυνατό μέσο τον κόσμο.

Μεγάλη όμως ήταν και η αγωνία των δικών του ανθρώπων στο Τυμπάκι, της μητέρας και της αδελφής του, των συγγενών και των φίλων του, όταν μετά από κάποιες ώρες σταμάτησε η τηλεφωνική επικοινωνία μαζί τους. Οι ώρες που περνούσαν γινόταν εφιαλτικές για τους δικούς του ανθρώπους, καθώς οι πληροφορίες που έφταναν ήταν συγκεχυμένες  και το όνομα του αρχικά φερόταν να είναι στη λίστα των αγνοουμένων.

Αίσια κατάληξη σε όλη αυτή την περιπέτεια έδωσε η επιβίβαση του στο ιταλικό οχηματαγωγό  “Σαν Τζόρτζιο” και η άφιξη του στο λιμάνι του Μπρίντιζι, απ΄όπου αεροπορικώς έφτασε στην Αθήνα και εν συνεχεία στο Ηράκλειο για να καταλήξει τελικά παραμονή Πρωτοχρονιάς στην αγκαλιά των δικών του ανθρώπων δίνοντας τέλος στην αγωνία τους.

Συνέντευξη : Πόπη Πρωτογεράκη

Η συνάντησή μας με τον κ. Κωσταρουδάκη έγινε μια εβδομάδα μετά την επιστροφή του στο Τυμπάκι καθώς ο ίδιος, όπως ομολογεί δε σταματά ούτε λεπτό να περιγράφει σε φίλους και γνωστούς τις δραματικές στιγμές που έζησε πάνω στο μοιραίο πλοίο. Αν και επαγγελματίας οδηγός φορτηγών αυτοκινήτων από το 2000, που έχουν δει πολλά τα μάτια του να συμβαίνουν στους δρόμους, αυτό που έζησε στη θάλασσα μόνο με κινηματογραφική ταινία μπορεί να συγκριθεί και μάλιστα με θρίλερ για γερά νεύρα.

– κ. Κωσταρουδάκη με ποια αφορμή βρεθήκατε στο μοιραίο πλοίο και πότε αντιληφθήκατε εσείς ότι έχει εκδηλωθεί πυρκαγιά;

– Εγώ επιβιβάστηκα στο πλοίο το Σάββατο 27 Δεκεμβρίου από την Πάτρα με προορισμό την Ανκόνα, καθώς ήμουν οδηγός σε φορτηγό ψυγείο, το οποίο μετέφερε οπωροκηπευτικά με τελικό προορισμό την Αγγλία. Μαζί μου συνταξίδευε και ο ιδιοκτήτης του οχήματος από τη Λαμία, ενώ στο πλοίο επέβαινε και δεύτερο φορτηγό ψυγείο του ίδιου ανθρώπου, το οποίο θα κατευθυνόταν προς την Ολλανδία. Την ώρα που ξέσπασε η φωτιά εγώ κοιμόμουνα στην καμπίνα μου και ξύπνησα από τις φωνές άλλων επιβατών, που μας ειδοποιούσαν ότι είχε ξεσπάσει φωτιά στο πλοίο. Αμέσως ντύθηκα και βγήκα έξω, οπότε και είδα τους πυκνούς καπνούς να βγαίνουν από το γκαράζ του πλοίου. Ήταν γύρω στις 5 τα ξημερώματα και όταν εμείς εγκαταλείψαμε την καμπίνα μας δεν είχε χτυπήσει κανένας συναγερμός.

– Περιγράψτε μας τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν την ώρα που εκδηλώθηκε η φωτιά στο πλοίο;

– Στη θάλασσα έπνεαν άνεμοι μέχρι και 10 μποφόρ, έβρεχε και έκανε πολύ κρύο. Εμείς αναγκαστήκαμε λόγω της φωτιάς και του πυκνού καπνού, που μας έπνιγε, να βγούμε έξω στο τελευταίο ανοιχτό κατάστρωμα του πλοίου. Ήμασταν αρκετοί οδηγοί στο πλοίο και από τις πρώτες ώρες βοηθήσαμε τον κόσμο ανοίγοντας τα κουτιά και δίνοντας στους επιβάτες να φορέσουν σωσίβια. Δεν υπήρχε άνθρωπος από το πλήρωμα να μας δώσει μια οδηγία, να μας κάνει μια ενημέρωση για το τι είχε συμβεί ή για το πως έπρεπε να συμπεριφερθούμε. Ο καθένας έπαιρνε μόνος του πρωτοβουλία και έκανε ότι νόμιζε ότι ήταν το καλύτερο. Επίσης, όπως διαπιστώσαμε, πολλά από τα μέσα πυρασφάλειας του πλοίου δεν λειτουργούσαν καθόλου. Όταν προσπαθήσαμε να δούμε αν λειτουργούν οι πυροσβεστικές αντλίες για τη φωτιά, που υπήρχαν σε διάφορα σημεία του πλοίου, έκπληκτοι διαπιστώσαμε ότι έβγαζαν μόνο αέρα. Σταγόνα νερού δεν υπήρχε πάνω στο πλοίο!

– Πως πήρατε την απόφαση να μείνετε πάνω στο πλοίο; Δεν σκεφτήκατε να το εγκαταλείψετε  χρησιμοποιώντας κάποια σωσίβια λέμβο;

Δεν υπήρχαν διαθέσιμα σωστικά μέσα για όλους τους επιβαίνοντες. Από τη μια πλευρά του πλοίου οι λέμβοι είχαν καεί και από την άλλη κάποια φουσκωτά, που πέταξαν στη θάλασσα έφυγαν άδεια, χωρίς επιβαίνοντες, καθώς δεν πρόλαβαν να τα δέσουν και τα παρέσυρε ο αέρας. Ενώ μια σωστική λέμβος που είχε χωρητικότητα 140 ατόμων, μόλις μπήκαν σ΄αυτήν καμία πενηνταριά- εξηνταριά άτομα την έριξαν στη θάλασσα και δεν ξαναγύρισε πίσω για να παραλάβει άλλα άτομα. Όποιος έπαιρνε την απόφαση να πέσει στη θάλασσα, στην ουσία αυτοκτονούσε. Αν δεν τον είχαν μαζέψει μέσα σε πέντε λεπτά δεν υπήρχε περίπτωση να σωθεί από το κρύο και τη θαλασσοταραχή. Κάτι τέτοιο το είχα αποκλείσει εξαρχής. Άρα δεν είχαμε άλλη επιλογή από να μείνουμε πάνω στο πλοίο και να περιμένουμε. Ο μοναδικός τρόπος διαφυγής από το φλεγόμενο πλοίο ήταν από αέρος, με τα ελικόπτερα.

– Συνέβη κάποιο περιστατικό που σας έχει μείνει στη μνήμη από τις δύσκολες αυτές στιγμές που ζήσατε;

Τις πρώτες ώρες που αντιλήφθηκε ο κόσμος ότι το πλοίο είχε πάρει φωτιά επικράτησε  κάποιος πανικός. Δεν υπήρχε κανένας από το πλήρωμα να δώσει οδηγίες και κατευθύνσεις στους ανθρώπους και κάποιοι θεώρησαν ως την καλύτερη επιλογή σωτηρίας να πέσουν στη θάλασσα. Θυμάμαι ότι κάποιοι άνθρωποι στην προσπάθειά τους να σωθούν και παίρνοντας τη δραματική απόφαση να πηδήσουν μέσα στο “χωνί” που υποτίθεται ότι κατέληγε στις σωστικές λέμβους εγκλωβίστηκαν μέσα σ΄αυτό και έμειναν εκεί για ώρες. Ένας απ΄αυτούς που έπεσαν, δυστυχώς χάθηκε στη θάλασσα, καθώς κάτω από το χωνί δεν υπήρχε λέμβος, ενώ ένας άνδρας και μια γυναίκα με ένα παιδί εγκλωβίστηκαν στο χώρο αυτό και έμειναν εκεί για δώδεκα με δεκατρείς ώρες να τους χτυπά ο αέρας πάνω στα πλαϊνά του καραβιού. Αυτές οι εικόνες των απελπισμένων ανθρώπων, που δεν ήξεραν ποιο ήταν το σωστό και το καλύτερο για αυτούς και έπαιρναν από μόνοι τους το ρίσκο να πηδήξουν στη θάλασσα δεν πρόκειται να σβήσουν ποτέ από το μυαλό μου.

 -Στην περιοχή του συμβάντος από την πρώτη στιγμή έσπευσαν παραπλέοντα σκάφη. Η παρουσία τους δεν σας προσέφερε κάποια ασφάλεια;

Επί τοις ουσίας καμία, γιατί δεν μπορούσαν να μας βοηθήσουν λόγω της κακοκαιρίας. Δεν μπορούσαν να μας πλησιάσουν και κάποιες προσπάθειες ρυμούλκησης του πλοίου που έγιναν, λόγω κακοκαιρίας απέβησαν άκαρπες. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν μέχρι το μεσημέρι ήταν πολύ κακές και όλες οι προσπάθειες είχαν πέσει στο κενό.

-Όταν έφτασαν τα ελικόπτερα και άρχισε η μεταφορά των επιβαινόντων από αέρος αισθανθήκατε κάποια αισιοδοξία ότι η περιπέτεια θα είχε αίσιο τέλος;

Οι περισσότεροι επιβάτες του πλοίου απομακρύνθηκαν με μεταφορά από αέρος. Στην αρχή επιχειρούσαν δύο ιταλικά ελικόπτερα τα οποία έπαιρναν ένα, δύο το πολύ τρία άτομα τη φορά. Αυτό ήταν σκέτη κοροϊδία, καθώς ο κόσμος ήταν πολύς και η φωτιά μαινόταν στο πλοίο. Οι λαμαρίνες έκαιγαν, οι σόλες των παπουτσιών μας κολλούσαν και συνεχώς κινούμασταν για να μην λιώσουν τα παπούτσια μας. Ήμασταν βρεγμένοι, μπαίναμε μέσα στη γέφυρα για λίγο, ξαπλώναμε κάτω στις λαμαρίνες για να στεγνώσουμε και να ζεσταθούμε και μετά βγαίναμε ξανά έξω. Το νερό της βροχής που έπεφτε πάνω στο πλοίο έβραζε από τη θερμοκρασία που είχαν τα μέταλλα. Ο ρυθμός ήταν πολύ αργός. Αργότερα μετά το απόγευμα που έπεσε ο καιρός άρχισε να επιχειρεί και ένα ελληνικό ελικόπτερο στο οποίο επιβιβαζόταν περισσότερα από 15 άτομα τη φορά. Όταν πια το πλοίο άρχισε να παίρνει κλίση το πήραν απόφαση και ξεκίνησαν και τα ιταλικά ελικόπτερα και φόρτωναν περισσότερα άτομα, γιατί είδαν ότι η κατάσταση ήταν πολύ άσχημη.

– Εσείς προσωπικά επιχειρήσατε να επικοινωνήσετε με κάποιο από τα μέλη του πληρώματος; Οι πληροφορίες ανέφεραν ότι υπήρχε και Έλληνας υποπλοίαρχος στο “Norman Atlantic”;

Εγώ κάποια στιγμή που το πλοίο άρχισε να παίρνει κλίση, δέκα περίπου μοίρες, απευθύνθηκα στον Β΄ Καπετάνιο και του είπα κατά λέξη ” Καπετάν Παύλο, τι κάνουμε τώρα, που πάμε;  Και η απάντηση που μου έδωσε ήταν: «Δεν  πάμε πουθενά γιατί σπάνε οι κάβοι». Και τότε του ξαναλέω “Δηλαδή πάμε για φούντο»; Θυμάμαι κοίταξε το πέλαγος και κοκκίνισαν τα μάτια του. Άρχισε να κλαίει. Δεν ήξερε ούτε εκείνος, τι να μου απαντήσει. Εξάλλου δεν είχε και καμία ευθύνη στον συντονισμό της επιχείρησης, καθώς την είχε αναλάβει ο Ιταλός καπετάνιος, ο οποίος όμως όλη την ώρα ήταν με το τηλέφωνο στο χέρι. Αν δεν άλλαζε ο καιρός δυστυχώς μπορεί και να μην είχαμε σωθεί. Μας βοήθησε ο καιρός και σωθήκαμε.

-Εσείς που αποδίδεται την ολιγωρία που έδειξε το πλήρωμα στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς και στον συντονισμό της επιχείρησης για την ασφαλή ρυμούλκηση του πλοίου. Όπως ειπώθηκε θα μπορούσε το πλοίο να είχε κατευθυνθεί σε κάποιο κοντινότερο λιμάνι στην Αλβανία.

Πιστεύω ότι άργησαν πολύ να αντιληφθούν ότι είχε ξεσπάσει φωτιά. Εδώ ένα τσιγάρο ανάβεις στην καμπίνα σου και σε ειδοποιούν να το σβήσεις, καθώς μόλις ανιχνευτεί καπνός σημαίνει συναγερμός και ενεργοποιούνται τα συστήματα πυρόσβεσης. Εκ των υστέρων ακούστηκαν κάποια απίθανα για μένα σενάρια, ότι δήθεν η φωτιά ξεκίνησε από λαθρομετανάστες που την άναψαν για να ζεσταθούν.  Δεν ξέρω και αν βρουν πραγματικά από που προκλήθηκε, καθώς όλα κάτω στα γκαράζ του πλοίου έχουν καεί, έχουν λιώσει ακόμα και οι λαμαρίνες από τη θερμοκρασία. Η φωτιά πρέπει να ξέσπασε λίγο μετά την αναχώρησή μας από την Κέρκυρα, αλλά δυστυχώς δεν την αντιλήφθηκαν εγκαίρως και πήρε μεγάλες διαστάσεις. Σ΄αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι πολλά από τα φορτία που υπήρχαν στο πλοίο ήταν βυτία ελαιολάδου, που καιγόταν ενώ συνεχώς ακούγαμε εκρήξεις από τα ντεπόζιτα των φορτηγών που έσκαγαν. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική από τους πυκνούς καπνούς και όταν πια σήμανε ο συναγερμός ήταν ήδη αργά, καθώς η φωτιά είχε εξαπλωθεί και οι περισσότεροι επιβάτες είχαν ήδη εγκαταλείψει τις κουκέτες τους. Τώρα όσον  αφορά τον συντονισμό της όλης επιχείρησης δεν ξέρω ποιος τον είχε και αν έπραξε το καλύτερο δυνατόν, υπήρξε όμως μεγάλη καθυστέρηση στην επιχείρηση διάσωσης. Το πλοίο θα μπορούσε άμεσα να κατευθυνθεί στην Αλβανία, που απείχε μόλις 12 ναυτικά μίλια, όμως όπως λέγεται “παίχτηκαν” πολλά με τα συμφέροντα, τις εταιρίες και τις ασφαλιστικές. Εγώ και καμία πενηνταριά άτομα ακόμα ήμασταν από τους τελευταίους που έφυγαν από το πλοίο. Οι ιταλοί μηχανικοί έφυγαν από τους πρώτους με τη λέμβο!  Εμείς συμπληρώσαμε 27 ώρες παραμονής σ’ αυτό. Είναι πολύς ο χρόνος για ένα πλοίο που φλέγεται ακυβέρνητο. Ήθελε ο θεός και σωθήκαμε!

– Υπήρξαν και κάποιοι όμως που δυστυχώς δεν τα κατάφεραν. Υπάρχουν σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχουν δώσει οι αρχές 11 νεκροί και περίπου 30 είναι οι αγνοούμενοι στο μοιραίο πλοίο, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Έλληνες. Τι πιστεύετε ότι συνέβη με αυτούς τους ανθρώπους;

Αν εξαιρέσουμε κάποιες λίγες περιπτώσεις που εντοπίστηκαν αμέσως τα πτώματα τους, πιστεύω ότι κάποιοι εγκλωβίστηκαν στο γκαράζ του πλοίου. Το υποστηρίζω αυτό γιατί και εγώ πολλές φορές είτε γιατί δεν υπάρχουν καμπίνες διαθέσιμες, είτε γιατί θέλω να ξεκουραστώ, γνωρίζοντας ότι με περιμένει μεγάλο ταξίδι μετά στο δρόμο, πηγαίνω για να κοιμηθώ στο φορτηγό. Πιστεύω λοιπόν ότι κάποιοι άνθρωποι στην περίπτωση αυτή έκαναν το ίδιο και κοιμήθηκαν στα οχήματά τους,  με αποτέλεσμα την ώρα που εκδηλώθηκε η φωτιά να εγκλωβιστούν και να μην μπορέσουν μέσα στο σκοτάδι και στον πυκνό καπνό να βρουν ασφαλή δίοδο διαφυγής από το γκαράζ. Η έρευνα στο σημείο αυτό του πλοίου δεν έχει ακόμα ξεκινήσει και προσωπικά αμφιβάλλω αν θα βρουν αξιοποιήσιμα στοιχεία που να ρίξουν φως στην τραγωδία.

-Περιγράψτε μας λίγο τη δική σας διάσωση από το πλοίο και την πορεία που ακολουθήσατε μετά μέχρι να φτάσετε στην Κρήτη

Όπως σας είπα και νωρίτερα ήμουν ανάμεσα στους τελευταίους πενήντα ανθρώπους που εγκατέλειψαν το πλοίο. Σε πρώτη προτεραιότητα ήταν οι γυναίκες τα παιδιά οι ηλικιωμένοι άνθρωποι και όσοι είχαν κάποιο πρόβλημα υγείας. Αφού με έδεσαν με ιμάντα με ανέβασαν πάνω στο ιταλικό ελικόπτερο και αποβιβαστήκαμε στο ιταλικό πλοίο «Σαν Τζιότζιο» με προορισμό για το λιμάνι του Μπρίντιζι. Στο πλοίο δώσαμε τα στοιχεία μας τα οποία περάστηκαν ηλεκτρονικά ώστε να ενημερωθούν οι ελληνικές αρχές. Ωστόσο συνέβησαν λάθη με αναγραμματισμούς στα ονόματα και όπως πληροφορήθηκα αργότερα το όνομα μου αρχικά ήταν στη λίστα των αγνοουμένων, γεγονός που είχε δημιουργήσει μεγάλη αγωνία στους δικούς μου ανθρώπους. Από το Μπρίντιζι ήρθε αεροπλάνο της Aegean  και μας πήρε στην Αθήνα, απ’ όπου με δεύτερη συνεχόμενη πτήση κατέληξα στο Ηράκλειο. Στο σπίτι μου έφτασα την Τετάρτη το απόγευμα, παραμονή Πρωτοχρονιάς.

-Κατά τη γνώμη σας υπήρξαν λάθη στον συντονισμό της επιχειρήσεις διάσωσης των επιβαινόντων;

Για μένα υπήρξαν πολλές και σοβαρές παραλείψεις στον συντονισμό της επιχείρησης. Υπήρξε και μεγάλη καθυστέρηση αντίδρασης. Ο συναγερμός σήμανε πολύ αργότερα, αφού οι περισσότεροι είχαμε ήδη βγει στο κατάστρωμα του πλοίου. Δεν υπήρξε καθοδήγηση, δεν υπήρχαν σωστικά μέσα που να επαρκούν για τον αριθμό των επιβαινόντων αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της επιχείρησης υπήρχε απίστευτη σύγχυση. Καθυστέρησαν ακόμα και να δώσουν άδεια στα ελληνικά ελικόπτερα που περίμεναν στην Κέρκυρα να έρθουν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση του κόσμου. Εδώ καλά- καλά δεν ήξεραν να δώσουν τον ακριβή αριθμό των επιβατών. Στην Αθήνα ο Υπουργός έλεγε σε δηλώσεις του ότι προχωρά η επιχείρηση για την απομάκρυνση των επιβαινόντων και πάνω στο πλοίο βρισκόταν ακόμα 400 άτομα!

-Οι ιταλικές αρχές πως σας αντιμετώπισαν; Μείνατε ικανοποιημένος από τη συμπεριφορά τους;  

Εμείς μόλις επιβιβαστήκαμε στο «Σαν Τζόρτζιο» ζητήσαμε να μας δώσουν τηλέφωνα για να επικοινωνήσουμε με τους δικούς μας. Η απάντηση που πήραμε ήταν ότι δεν υπήρχαν πρίζες για να συνδέσουμε τους φορτιστές και ότι αυτό δεν ήταν πρώτη προτεραιότητα. Μας αντιμετώπισαν σαν να ήμασταν λαθρομετανάστες. Δεν μας έδωσαν καμία σημασία. Ήμασταν περίπου 200 άτομα πάνω στο πλοίο, ταλαιπωρημένοι σωματικά και ψυχικά. Μετά που αντιδράσαμε, μας έδωσαν δύο τηλέφωνα δορυφορικά και έτσι καταφέραμε για πέντε λεπτά ο καθένας μας να μιλήσουμε με τους δικούς μας. Λίγο πριν φτάσουμε στο Μπρίντιζι ελικόπτερο της ιταλικής Αστυνομίας έφτασε πάνω στο πλοίο και οι άνδρες της αστυνομίας δεν μας άφηναν να αποβιβαστούμε, αν πρώτα δεν δίναμε κατάθεση. Υπήρξαν αντιδράσεις, ο κόσμος είχε ταλαιπωρηθεί απίστευτα. Τις ιταλικές αρχές τις ενδιέφερε το τυπικό σκέλος μόνο, να γίνουν όλα όπως ήθελαν αυτοί.

-Όταν πληροφορήθηκαν στο Τυμπάκι την περιπέτεια σας,  πώς σας υποδέχτηκαν φίλοι και συντοπίτες;

Να’ ναι καλά οι άνθρωποι τους ευχαριστώ όλους για το ενδιαφέρον που έδειξαν. Από την ημέρα που επέστρεψα δεν έχει σταματήσει να χτυπά το τηλέφωνο μου και να παίρνω μηνύματα ακόμα και από συναδέλφους οδηγούς που με γνώριζαν. Στο καφενείο βγαίνω να πιω καφέ και όλοι με έκδηλο ενδιαφέρον και αγωνία με ρωτούν για το συμβάν. Ο κόσμος έχει συγκλονιστεί απ΄ όσα είδε στην τηλεόραση. Πόσο μάλλον εμείς που το ζήσαμε όλο αυτό. Ευχαριστώ και τον κ. Γιάννη Μανιαδάκη, Δ/νων Σύμβουλο των Μινωϊκών Γραμμών και συντοπίτη,  που από την πρώτη στιγμή που έμαθε ότι ήμουν ανάμεσα στους επιβαίνοντες, ενδιαφέρθηκε να μάθει για την τύχη μου και ενημέρωνε τους δικούς μου ανθρώπους. Τους είμαι ευγνώμων!