Αναθεώρηση του προγραμματικού σχεδιασμού για την κατασκευή του φράγματος Ελενών – Γερακαρίου

Με την παρούσα δημοσίευση θέλουμε να ενημερώνουμε την κοινή γνώμη και να κάνουμε γνωστές τις ενέργειες, τις θέσεις και τις προτάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής. Η επιτροπή συγκροτήθηκε ως: «Συντονιστική επιτροπή ενεργειών ακύρωσης και αναθεώρησης του προγραμματικού σχεδιασμού για την κατασκευή του φράγματος Ελενών – Γερακαρίου».Είναι γνωστό ότι οι προτάσεις πήραν θετική γνωμοδότηση από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αμαρίου και είναι γεγονός, όπως θα φανεί παρακάτω, ότι διαμορφώθηκαν μετά από την πολύ καλή συνεργασία και τις υποδείξεις του δημάρχου κ. Μουρτζανού.

Αρχικά θα αναφερθούμε στους λόγους που ευαισθητοποίησαν τους κατοίκους και οδήγησαν στην συγκρότηση της επιτροπής και στις αρχικές ενέργειες που προέβηκε εντός του θεσμικού αυτοδιοικητικού πλαισίου. Στη συνέχεια θα αναφερθούμε στους λόγους που η κατασκευή του συγκεκριμένου φράγματος έχει προβληματικό χαρακτήρα και τέλος θα αναφερθούμε στις προτάσεις της επιτροπής για το είδος και την ποιότητα των έργων που είναι αναγκαία.

Α. Ευαισθητοποίηση και προβληματισμός. Συγκρότηση και ενέργειες της επιτροπής.

Η πραγματική διάσταση του θέματος έγινε ξεκάθαρη για πρώτη φορά στους κατοίκους μετά την διαβούλευση που συγκάλεσε ο Δήμαρχος Αμαρίου κ. Μουρτζανός στις 10/10/2019 στο Δημαρχείο Αμαρίου, παρουσία αρμοδίων του Υπουργείου Υποδομών και του Περιφερειάρχη κ. Αρναουτάκη. Τότε έγινε γνωστό στους κατοίκους ότι το συγκεκριμένο έργο, εντάχθηκε στη φάση του προγραμματικού σχεδιασμού από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (ΔΑΕΕ/160/Φ.Περ. Κρήτης/2 Μαρτίου 2018) και ο σχεδιασμός περιγράφει ένα φράγμα χωρητικότητας 1,7 hm3. Χαρακτηρίστηκε ως μεγάλο, σύνθετο και ειδικό έργο Εθνικού Επιπέδου και ορίζεται ως συνδυασμένο και συμπληρωματικό έργο του φράγματος Πλατύ και του φράγματος Φανερωμένης. Ανεβάζει τον προϋπολογισμό του από 130 σε 180 εκατομμύρια ευρώ και το κόστος της μελέτης (προμελέτη και οριστική),μαζί με κάποια δίκτυα στο άλλο φράγμα του Πλατύ,ανέρχεται στα 2 εκατομμύρια ευρώ.

Τότε έμαθαν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής ότι προγραμματιζόταν ένα φράγμα τέτοιας χωρητικότητας, χωροθετημένο πολύ ψηλά με τη στάθμη του να προσεγγίζει στα 15 μέτρα υψομετρικά την κοινότητα των Ελενών, και 30 μέτρα την Κοινότητα Γερακαρίου. Στην ίδια διαβούλευση οι αρμόδιοι του Υπουργείου ξεκαθάρισαν ότι δεν υπάρχει καμία μελέτη, ούτε προμελέτη και ότι για το σκοπό αυτό εξάλλου έχει εξαγγελθεί το ποσό των 2.000.000 ευρώ.

Ακολούθησαν δύο συναντήσεις ενεργών δημοτών της περιοχής μας στην κοινότητα Ελενών και στην κοινότητα Γερακαρίου, στις 13/10/2019 και στις 18/10/2019 αντίστοιχα. Σε μια τρίτη συνάντηση στο Γερακάρι, στις 2/11/2019, ένα μέρος των ενεργών και θεσμικών δημοτών που παραβρέθηκαν συγκρότησαν την Συντονιστική Επιτροπή. Συγκεκριμένα συμμετέχουν: όλοι οι Πρόεδροι των Πολιτιστικών συλλόγων, όλοι οι Ιερείς και όλοι οιΚοινοτάρχες, πλην ενός, όλοι οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι, εκλεγμένοι και μη και κάποιοι παραγωγοί, τα ονόματα των οποίων φαίνονται στο τέλος του παρόντος. Ως γενικός σκοπός τέθηκε η ακύρωση και η αναθεώρηση του προγραμματικού σχεδιασμού για την κατασκευή του φράγματος και ως επί μέρους στόχοι τέθηκαν: α) η ανάδειξη του άσκοπου, υπερβολικού και περιττού, χαρακτήρα του έργου β) η ανάδειξη της μεγάλης αναντιστοιχίας που υπάρχει μεταξύ κόστους και οφέλους για την κατασκευή του γ) η ανάδειξη της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης της περιοχής Αμαρίου από ένα ακόμη (τρίτο) φράγμα και δ) η διαμόρφωση προτάσεων για το είδος και την ποιότητα των έργων που χρειάζονται βάσει των πραγματικών και αληθινών αναγκών του τόπου.

Η επιτροπή υπέβαλλε αίτημα στις 15/12/2019, για προγραμματισμένη συνάντηση με την Δημοτική Αρχή, στο Δημαρχείο Αμαρίου. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 10/1/2020 όπου ο Δήμαρχος ξεκαθάρισε ότι πάση θυσία πρέπει  να συγκρατηθεί νερό στην περιοχή, καθώς υπήρχε η άποψη από κάποια μέλη της επιτροπής να ακυρωθεί το έργο και να μην γίνει κανενός τύπου παρέμβαση.Η συνάντηση έληξε με μια γενική σχηματοποίηση των αναγκών και την Κυριακή,12/01/2020, η επιτροπή επισκέφθηκε κάποιασημεία της περιοχής όπουαποφάσισε, ορθολογιστικά και ομόφωνα, να προτείνει συγκεκριμένα έργα, ως συνδεδεμένα με το φράγμα του Πλατύ (στο οποίο η περιοχή μας συμβάλλει με όλο το υδάτινο δυναμικό της) και οι προτάσεις αυτές να κατατεθούν στην Δημοτική αρχή για περαιτέρω ενέργειές της.

Στο Δημοτικό Συμβούλιο,την Δευτέρα,27/1/2020, η πλειοψηφία και ο δημοτικός σύμβουλος της ελάσσονος μειοψηφίας γνωμοδότησαν θετικά επί των προτάσεων και η μεταφορά των προτάσεων στο αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών είναι μια πρώτη θετική έκβαση των προσπαθειών μας. Οι προτάσεις αναφέρονται παρακάτω, πρώτα όμως θα αναφερθούμε στους λόγους που η κατασκευή του φράγματος είναι προβληματική.

Β. Γιατί η κατασκευή του φράγματος είναι προβληματική

• Το υδάτινο δυναμικό της περιοχής μας αξιοποιείται πλήρως. Όλη η απορροή της βόρειας πλευράς του Κέντρους από Γιούς κάμπο μέχρι Χορδάκι, το νότιο και δυτικό της Σάμμιτου, όλο τον νότιο της Ελενιανής χαλέπας και όλο το νότιο του Κουτσονυχί από Γιούς Κάμπο μέχρι Μεσονήσσια – Ελένες αξιοποιείται στον Εθνικό σχεδιασμό, δεν χάνεται ούτε σταγόνα αφού εισέρχεται καθ’ ολοκληρίαν μέσα στο φράγμα του Πλατύ.
• Αναγκαιότητα άρδευσης των τεσσάρων τοπικών Κοινοτήτων και οικισμών: Ελενών, Μεσσονησίων, Γερακαρίου, Καρδακίου, Βρυσσών, Δρυγιών, Άνω Μέρους και Χορδακίου δεν υφίσταται ώστε να δικαιολογεί την κατασκευή ενός τέτοιου μεγάλου και κοστοβόρου έργου. Ενός έργου που στην ουσία του είναι ένα φράγμα μέσα στο φράγμα.
• Το πλεονέκτημα της φυσικής ροής δεν διασφαλίζεται με την κατασκευή του φράγματος. Εκείνο που αποσιωπάται είναι ότι το Γερακάρι, οι Ελένες και τα Μεσονήσια, εύρωστα φρουτοπαραγωγικά χωριά μένουν απ’ έξω. Αυτά ακριβώς τα χωριά που θα επιβαρυνθούν περισσότερο. Θα χρειαστούν επιπλέον αντλιοστάσια, και δίκτυα άντλησης, εκτός εκείνων που ήδη υπάρχουν.
• Οι Κοινότητες Ελενών και Γερακαρίου επιβαρύνονται και απειλούνται, αφού η στάθμη του συγκεκριμένου φράγματος θα προσεγγίσει υψομετρικά τα 15 μ. την κοινότητα Ελενών και 30 μ. την Κοινότητα Γερακάρι. Η κατασκευή ενός τρίτου φράγματος σε μια μικρή περιοχή, που θα έχει ήδη δύο μεγάλα φράγματα (Ποταμών και Πλατύ) είναι, γενικότερα, πλεονάζουσα και ετεροβαρής για το οικοσύστημα. Ειδικότερα σε όλα τα χωριά μας, θα υπάρξουν, επιπρόσθετα, μέσα στις άλλες και μεγάλες οικονομικές επιπτώσεις καθώς η κύρια φρουτοπαραγωγή και αμπελοπαραγωγή θα απειληθούν πολύ σοβαρά με την αναμενόμενη αύξηση της υγρασίας.
• Αφού τα χωριά μας δεν έχουν προφανή ανάγκη άρδευσης, και αφού, έτσι κι αλλιώς, όλο το υδάτινο δυναμικό τους εισέρχεται στο φράγμα του Πλατύ, είναι βέβαιο ότι καμία μελέτη οφέλους – κόστους, δεν θα μπορέσει να δικαιολογήσει την κατασκευή του φράγματος και συνεπώς προκύπτει το εξής δίλλημα: Εάν δεν αναθεωρηθεί ο σχεδιασμός του, το φράγμαστην πορεία θα ακυρωθεί και θα χαθεί η ευκαιρία να έχουμε εξασφαλίσει με λογικές προτάσεις έργα που πραγματικά και αληθινά έχει ανάγκη ο τόπος.
• Η συνεχής επικοινωνία μας με τους κατοίκους της περιοχής μας επιτρέπει να διαβεβαιώσουμε ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι αντίθετοι με την κατασκευή ενός τέτοιου έργου.

Γ. Προτάσεις της επιτροπής για το είδος και την ποιότητα των ανταποδοτικών έργων

• Μια λιμνοδεξαμενή κλειστού τύπου (μεμβράνες),μακριά από την κοινότητα Ελενών, στη θέση Πατητήρι, στο στένεμα του φαραγγιού προς τη θέση Κεφάλια, χωρητικότητας 500 – 600 χιλιάδων κ.μ. που θα καλύψει με φυσική ροή τις αρδευτικές περιοχές Φώτη (κοινότηταςΓερακάρι), και των αδρευτικών περιοχών των κοινοτήτων Βρυσών – Καρδακίου και Άνω Μέρους – Δρυγιών – Χορδακίου με εξέταση της δυνατότητας άρδευσης του οροπεδίου Άι – Τίτος της κοινότητας Βρυσών και της όμορης κοινότητας Νευς Αμαρίου.
• Μια μικρότερη λιμνοδεξαμενή κλειστού τύπου (μεμβράνες) χωρητικότητας 200 -300 χιλιάδων κ.μ. στην ευρύτερη περιοχή Κεφάλες – Κάμπος της κοινότητας Γερακαρίου που θα καλύψει με φυσική ροή τις υπόλοιπες αρδευτικές περιοχές της κοινότητας Γερακαρίου και της Κοινότητας Ελενών –Μεσσονησίων. Επισημαίνεται η σημασία αυτής της δεύτερης μικρότερης λιμονδεξαμενής γιατί μόνο έτσι θα καλυφθούν πλήρως με φυσική ροή οι αρδευτικές ανάγκες όλων των κοινοτήτων και οικισμών της περιοχής μας κι έτσι θα εξοικονομηθούν πόροι και πάγια έξοδα λόγω της απαλλαγής πλέον από την αναγκαιότητα κατασκευής αντλιοστασίων και δικτύων άντλησης από το φράγμα του Πλατύ.
• Μαζί με την κατασκευή των δύο λιμνοδεξαμενών να ξεκινήσει παράλληλα η κατασκευή αποχετευτικού δικτύου για όλους τους οικισμούς. Αυτό, άλλωστε είναι αναγκαίο αφού βρισκόμαστε στη λεκάνη απορροής του φράγματος του Πλατύ. Επίσης, είναι αναγκαίο και οικονομικότερο με την ευκαιρία κατασκευής του αποχετευτικού να γίνει αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης, όπου χρειάζεται, καθώς σε κάποιες κοινότητες είναι κατασκευασμένο πριν έξι δεκαετίες.
• Καλλιέργεια των υφιστάμενων πηγών και κατασκευή μεγαλύτερων δεξαμενών στα σημεία όπου βρίσκονται, χωρητικότητας έως 500 κ.μ.
• Βελτίωση του οδικού δικτύου της περιοχής μας καθώς ειδικότερα ο επαρχιακός δρόμος σύνδεσης είναι κατασκευασμένος την δεκαετία του 50.
• Οτιδήποτε άλλο κρίνει η Δημοτική Αρχή ότι είναι αναγκαίο.

Ευχαριστούμε θερμώς αρχικά τον Δήμαρχο Αμαρίου κ. Μουρτζανό γιατί έκανε δεκτό το δίκαιο αίτημα μας και το εισήγαγε με θετική πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ευχαριστούμε για τη θετική γνωμοδότηση επί των προτάσεων τους δημοτικούς συμβούλους της πλειοψηφίας και τον δημοτικό σύμβουλο της ελάσσονος μειοψηφίας και τους επαινούμε για την διορατικότητα και την ευαισθησία τους. Ελπίζουμε ότι και οι δημοτικοί σύμβουλοι της μείζονος μειοψηφίας θα επανεξετάσουν τη θέση τους και θα συστρατευτούν μαζί μας. Είμαστε ικανοποιημένοι που το θέμα αναδείχτηκε και πήρε θετικό και θεσμικό δρόμο. Η λογική υπερίσχυσε και ο τόπος έχει μόνο να κερδίσει.

Η Συντονιστική Επιτροπή

goodnet.gr