Ένα βιβλίο που… φωτίζει μια ολόκληρη εποχή – «Ηλεκτροπαραγωγή στον Ζαρό- Πριν τη ΔΕΗ, 1940-1968»

Ένα βιβλίο που… φωτίζει μια ολόκληρη εποχή, τα χρόνια που ένα χωριό της Πάνω Ρίζας, και συγκεκριμένα ο Ζαρός,  ήταν πρωτοπόρο στην παραγωγή και χρήση ηλεκτρικού ρεύματος, θα παρουσιαστεί στις 5 Αυγούστου, μέρα Κυριακή, στις 8 το βράδυ, στο Πνευματικό Κέντρο του χωριού από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο.

Ο λόγος για το ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο «Ηλεκτροπαραγωγή στον Ζαρό- Πριν τη ΔΕΗ, 1940-1968» που γράφτηκε από τον εκπαιδευτικό & συγγραφέα Γιώργη  Ι. Φραγκάκη, μετά από επισταμένη έρευνα και η έκδοση του στηρίχτηκε από την εταιρεία «ZAΡΟΣ Α.Ε» του γνωστού και βραβευμένου εμφιαλωμένου νερού της περιοχής.

Ο Σταύρος Πιάγκαλης: Η εργασία του Γ. Φραγκάκη εντάσσεται στον τομέα της Τοπικής Ιστορίας. Συνθέτει πλήθος στοιχείων προφορικής Ιστορίας αλλά και αρχειακής έρευνας, ενώ συνοδεύεται από πλήθος εγγράφων που τεκμηριώνουν πλήρως το ιστορικό γεγονός της ηλεκτροπαραγωγής στο Ζαρό. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου μαθαίνουμε πως  πρωτεργάτης της όλης προσπάθειας υπήρξε ο, Μικρασιάτης στην καταγωγή, Σταύρος Πιάγκαλης, το 1940, ο οποίος θα ηλεκτροδοτήσει τον Πάνω Ζαρό.

Ο «Σκουρομανώλης»: Λίγο μετά, θα υπάρξει και δεύτερη ιδιωτική πρωτοβουλία από τον Ζαριανό,Τσικριτσάκη Εμμανουήλ (Σκουρομανώλη) ο οποίος θα ηλεκτροδοτήσει τις γειτονιές του Κάτω Ζαρού. Θα υπάρξει και μια τρίτη πρωτοβουλία, συνεταιριστική αυτή τη φορά, το 1950-51 από τον νεοϊδρυθέντα  «Ελαιουργικό και Πιστωτικό Συνεταιρισμό Ζαρού» που θα διαρκέσει μέχρι το 1959-60.

Υδροκίνητες: Τόσο ο Σταύρος Πιάγκαλης όσο και ο Τσικριτσάκης Εμμανουήλ θα λειτουργήσουν τις επιχειρήσεις τους με την κινητική ενέργεια του νερού. Οι δυο αυτές επιχειρήσεις υπήρξαν οι 2 από τις 6-7 υδροκίνητες ηλεκτρικές επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα και μάλλον οι μοναδικές υδροκίνητες στην Κρήτη. Οι επιχειρήσεις τους στήθηκαν μέσα σε  αλευρόμυλους,παράγοντας ηλεκτρικό ρεύμα 110 V, παράλληλα με τις άλλες λειτουργίες των μύλων. Τα δίκτυα διανομής ήταν υποτυπώδη ωστόσο πέτυχαν τον προορισμό τους.

Ο Συνεταιρισμός: Μετά το 1951, όταν ο «Ελαιουργικός και Πιστωτικός Συνεταιρισμός Ζαρού» θα παράξει και ο ίδιος ηλεκτρική ενέργεια, ο Σταύρος Πιάγκαλης θα αναγκαστεί να σταματήσει την δική του επιχείρηση ενώ η επιχείρηση του Τσικριτσάκη Εμμανουήλ θα λειτουργήσει μέχρι το 1960.

Εξαγορά από τη ΔΕΗ: Το 1959 και 1960, μετά την εξαγορά των 2 ιδιωτικών επιχειρήσεων από τη ΔΕΗ, σύμφωνα με το νομοθετικό διάταγμα 3523/1956 «Περί οργανώσεως και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας» που προέβλεπε την υποχρεωτική εξαγορά όλων των ιδιωτικών επιχειρήσεων από την ΔΕΗ, οι δυο επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να λειτουργούν υπό την ευθύνη και τον έλεγχο της ΔΕΗ. Το 1967-68 η ΔΕΗ θα δώσει στο Ζαρό ηλεκτρική ενέργεια 220 V ενώ οι εξαγορασμένες επιχειρήσεις θα τερματίσουν οριστικά τη λειτουργία τους.