Κάλαντα… «ξεχασμένα για ενάμιση αιώνα» θα ακουστούν στις Μοίρες 27 Δεκεμβρίου

Παλιά κρητικά κάλαντα των Χριστουγέννων, όπως τα κατέγραψε στα χειρόγραφά του ο λαογράφος Παύλος Βλαστός, θα ακουστούν για πρώτη φορά μετά από ενάμισι σχεδόν αιώνα (!) την Τρίτη 27 Δεκεμβρίου, στο Πολιτιστικό Κέντρο της Μητρόπολης Γορτύνης & Αρκαδίας στις Μοίρες, στο πλαίσιο γιορτινής εκδήλωσης.

Την εκδήλωση θα πραγματοποιήσει το Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης «Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών», τμήμα του Επικοινωνιακού και Μορφωτικού Ιδρύματος της Ι. Αρχιεπισκοπής Κρήτης, κατόπιν προσκλήσεως του Πολιτιστικού Κέντρου.

Ο καθηγητής μουσικής, κ. Ανδρέας Γιακουμάκης, θα ερμηνεύσει με τους συνεργάτες του τα «ξεχασμένα» κρητικά κάλαντα, ενώ ο Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Κύριλλος, θα αναλύσει το θέμα  «Η εορτή των Χριστουγέννων μέσα από την εικόνα της Γεννήσεως». Η κα Έφη Ψιλάκη, Επιμελήτρια του Μουσείου Χριστιανικής Τέχνης, θα αναλύσει την πολυπρόσωπη εικόνα «Τι Σοι προσενέγκωμεν, Χριστέ», που εκτίθεται στο Μουσείο της Αγίας Αικατερίνης που βρίσκεται δίπλα στο Ναό του Αγίου Μηνά, στο Ηράκλειο

Ο λόγος σε εικόνα

Η εικόνα «Τι σοι προσενέγκωμεν, Χριστέ» είναι έργο του 18ου αιώνα και εικονοποιεί το στιχηρό ιδιόμελο των Χριστουγέννων, ποίημα του μοναχού Ανατόλιου (Μονή Στουδίου Κωνσταντινουπόλεως – 8ος αιώνας). Στον ύμνο παρουσιάζονται τα πρόσωπα που συνδέονται με τη Γέννηση προσφέροντας δώρα στον νεογέννητο Χριστό (οι άγγελοι τον ύμνο, οι μάγοι χρυσό, λίβανο και σμέρνα, οι ποιμένες το θαύμα και το ανθρώπινο γένος τη μητέρα Παρθένο). Παρουσιάζονται, όμως, και τα άψυχα, που καταθέτουν τα δικά τους δώρα (η Γη προσφέρει το σπήλαιον, ο Ουρανός το φωτεινό άστρο, η Έρημος τη φάτνη) τονίζοντας με ποιητικό τρόπο τη συμμετοχή όλης της κτίσης στο μεγάλο αυτό γεγονός. Ο άγνωστος ζωγράφος μετατρέπει τον λόγο σε εικόνα, φιλοτεχνεί τα πρόσωπα που αναφέρονται και προσωποποιεί τον φυσικό κόσμο αποδίδοντας με θαυμαστό τρόπο το νόημα του ύμνου.

«Διάσωση» της παράδοσης

Ο Παύλος Βλαστός (1860-1910) που διέσωσε τα κρητικά κάλαντα τα οποία θα ακουστούν στην εκδήλωση έχει χαρακτηριστεί ως «ο πατέρας της κρητικής λαογραφίας». Ο ίδιος  ξεκίνησε τη συστηματική συλλογή λαογραφικού υλικού του νησιού μας από τα νεανικά του χρόνια. Δουλεύοντας με μεθοδικό και επιστημονικό τρόπο, μας άφησε πάνω από 90 τόμους χειρόγραφους, με πολυτιμότατο λαογραφικό υλικό, το οποίο συγκέντρωσε από τη μια άκρη της Κρήτης μέχρι την άλλη. Το υλικό αυτό παραμένει ανέκδοτο σχεδόν στο σύνολό του. Πρόλαβε να εκδώσει μονάχα το κλασικό πια βιβλίο του « Ο Γάμος εν Κρήτη» και να κάνει μερικές δημοσιεύσεις σε κάποιες εφημερίδες. Η συλλογή του Βλαστού συμπληρώνεται από μουσική και ποιήματα της λόγιας παράδοσης, εκκλησιαστικά μέλη, εμβατήρια και θουρίους, τραγούδια και χορούς από την υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη, σχολικά άσματα και δικά του στιχουργήματα.