Μονή του Αγίου Νικολάου στο Ζαρό

Η μονή του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην έξοδο του πανέμορφου φαραγγιού του Γάφαρη (ή του Ρούβα), περίπου 48km νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και 3km βόρεια του Ζαρού. Είναι κτισμένο στο σημείο που το 1994 μεγάλη πυρκαγιά κατέκαψε μεγάλο μέρος του πανέμορφου δάσους του φαραγγιού.

Στη νότια είσοδο του ομώνυμου φαραγγιού βρίσκεται η Μονή Αγίου Νικολάου, η οποία ήταν το τρίτο σημαντικό Μοναστήρι της περιοχής του Ζαρού. Σήμερα διατηρείται μόνο ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου που ανάγεται στον 14ο αιώνα. Σώζονται αρκετά τμήματα των τοιχογραφιών εκείνης της περιόδου και φαίνεται ότι ήταν γυναικείο Μοναστήρι το οποίο εγκαταλείφθηκε πιθανόν μετά από κάποια καταστροφή.

Τα τελευταία χρόνια η μονή επεκτείνεται με νέες κτιριακές εγκαταστάσεις για να καλύψουν τις ανάγκες της αδελφότητας παλαιοημερολογιτών που έχει εγκατασταθεί στο μοναστήρι. Στην ανατολική πλαγιά του φαραγγιού 500 μέτρα περίπου απόσταση πάνω από τη μονή του Αγίου Νικολάου βρίσκεται η μικρή σπηλαιώδης σκήτη του Αγίου Ευθυμίου ο οποίος καταγόταν από το γειτονικό χωριό Νίβρυτος στην οποία ανήκει και η ευρύτερη περιοχή.

Η παράδοση λέει ότι τον ασκητή Ευθύμιο σκότωσαν κατά λάθος οι καλόγριες της Μονής του Αγίου Νικολάου όταν κάποτε τον αντιλήφθηκαν μέσα στους κήπους του μοναστηριού ντυμένο με προβιά ζώου.

Ανατολικά της κοίτης του ποταμού και έξω από τον περίβολο της μονής του Αγίου Νικολάου βρίσκεται το μικρό εξωκλήσι του Αγίου Μηνά. Πιθανόν στην περιοχή της εισόδου του φαραγγιού να άκμασε μοναστική πολιτεία όπως άλλωστε σε πολλά άλλα φαράγγια της Κρήτης παρατηρείται συγκέντρωση λατρευτικών και μοναστηριακών χώρων.

Σύμφωνα με την παράδοση στην περιοχή του Αγίου Νικολάου υπήρχε κατά την αρχαιότητα ο ναός του Ποσειδώνος, στη θέση του οποίου μετά δημιουργήθηκε ο Χριστιανικός ναός του Αγίου Νικολάου. Ο Άγιος Νικόλαος κατά κάποιο τρόπο είναι ο αντικαταστάτης του Ποσειδώνα στη χριστιανική λατρευτική παράδοση. Ίσως να μην είναι τυχαία η αναφορά σε πολλούς βενετσιάνικους χάρτες Templio De Saro (δηλ. ναός του Ζαρού) και να σχετίζεται με τις κοντινές αρχαίες πηγές της Στέρνας και του Βοτόμου όπου πιθανόν να λατρευόταν ο Ποσειδώνας.

Destinationcrete.gr