Ο Φωτογράφος του Ζαρού (φώτο)

Με μια φωτογραφική μηχανή που είχε φέρει από την Γερμανία ο Πέτρος Τσικριτσάκης έγινε για πολλά χρόνια «ο φωτογράφος του χωριού» στο Ζαρό όπου ζει  αλλά και στα γύρω χωριά, απαθανατίζοντας όχι μόνον «φωτογραφίες ταυτότητος» αλλά και γάμους, βαπτίσεις, γλέντια και κάθε είδους κοινωνικές εκδηλώσεις της περιοχής…

Ρεπορτάζ: Στέλιος Ζωγραφάκης, Γιάννης Φραγκιαδάκης

Ξετυλίγοντας  «καρέ-καρέ» τα στιγμιότυπα μιας ολόκληρης εποχής ο Π. Τσικριτσάκης μας αφηγήθηκε τις αναμνήσεις του, όταν καβάλα στη μοτοσικλέτα του και έχοντας στον ώμο τη φωτογραφική μηχανή του γύριζε τα χωριά αποτυπώνοντας πάνω στο φιλμ στιγμές «χαράς» από τη ζωή των απλών ανθρώπων της υπαίθρου.

Ένας παράξενος Απρίλης: «Εγώ από το 1968 άρχισα. Είχα φέρει μια φωτογραφική μηχανή από τη Γερμανία. Κατέβηκα στην Ελλάδα μια βδομάδα πριν την 21^η Απριλίου που κηρύχτηκε η δικτατορία. Είχα κάνει εργάτης 34 μήνες ακριβώς στη Γερμανία και επέστρεψα «μια κι όξω» πίσω.

Στο μεταξύ στο χωριό θέλανε φωτογραφίες για τα Εκλογικά βιβλιάρια και για τα Ασθενείας κι έτσι άρχισα σιγά-σιγά να κάνω το φωτογράφο. Εσκέφτηκα πως αφού δεν είχε φωτογράφο Πάνω & Κάτω Ζαρός με τόσους κατοίκους, θα μπορούσα να κάνω εγώ αυτή τη δουλειά.

Ήτανε τότες ένας συγγενής μου που ήτανε φωτογράφος στο Ηράκλειο και μου δειξε ορισμένα πράγματα.

Ήθελα να δουλέψω. Είχα ανάγκη από χρήματα. Αλλά μου΄ρεσε κι αυτό το πράγμα, να ασχοληθώ ας πούμε με τη φωτογραφία.

Εκτός από τις φωτογραφίες βιβλιαρίων άρχισα να φωτογραφίζω και γάμους και βαφτίσια, διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, παρελάσεις, εκδρομές».

Οι τρεις δραχμές: «Τα φιλμ τα πήγαινα σε ένα φωτογραφικό στούντιο στο Ηράκλειο. Εσυνεργαστήκαμε μαζί κάμποσα χρόνια. Δύσκολες εποχές, επήγαινα με ένα μηχανάκι, τη φλορέττα. Μ αυτή έκανα και το γύρο στα χωριά. Επήγαινα μονημερής στο Ηράκλειο τους έλεγα όταν έρχομαι, θα μου εμφανίζετε, να μου τυπώνετε, να τις παίρνω να φεύγω. Πιο μπροστά έμενα κι ένα βράδυ, στο ξενοδοχείο. Ύστερα όμως τα κανόνισα έτσι ώστε να φεύγω μονημερής.

Τελικά μετά από κάποια χρόνια συνεργασίας, μια μέρα σ΄ ένα λογαριασμό έκανε να τους πληρώσω 1.123 δραχμές για τις φωτογραφίες που μου είχαν τυπώσει. Βγάνω εγώ 1.100 και μου λένε «1.123». Βγάζω και το 20άρικο και μου ξαναλένε «1.123» και τότε πειράχτηκα τόσο πολύ που αποφάσισα να κάνω κάτι άλλο: να πάω να πάρω δικά μου μηχανήματα! Πήρα ένα βράδυ το καράβι, βγήκα στην Αθήνα, είχα ένα συγγενή εκειά πέρα από τις Καμάρες, συγγένιο του πατέρα μου, που με βοήθησε. Τα στέλιωσα μόνος μου τα μηχανήματα. Ένα σκοτεινό δωμάτιο μέσα στο σπίτι μου το είχα μετατρέψει σε στούντιο».

Ένας γάμος στην Πάνω Ρίζα: «Ήτανε δύσκολη η δουλειά για μένα γιατί επήγαινα σε όλα τα χωριά.  Σε ένα χωριό της Πάνω Ρίζας μια φορά είχα δει μεγάλο ζόρε.  Ήτανε σε ένα γάμο. Στο γλέντι ένας άνθρωπος, μεγάλος σε ηλικία είχε πιει, είχε βγει στο κέφι και μου ζητούσε συνεχώς φωτογραφίες και του χα βγάλει κάμποσες πόζες. Ο γιος του ετσατίστηκε σε μια στιγμής και ήρθε με ένα άτομο ακόμα και βγαίνουμε έξω και μου λέει αγριεμένος «γιατί τραβάς τόσες σας φωτογραφίες το πατέρα μου, ποιος θα σου τση πληρώσει την άλλη μέρα;» «Κοίταξε να δεις» -του λέω- «εφόσον μου ζητά «τράβα και τράβα» εγώ είμαι υποχρεωμένος να την τραβήξω, γιατί εάν μου το ζητά και δεν το κάνω κινδυνεύουμε να παρεξηγηθούμε. Εγώ δεν υποχρεώνω κανένα να βγάλει φωτογραφία. Αυτούς που μου το ζητούν φωτογραφίζω, αυτή είναι η δουλειά μου». Ευτυχώς το περιστατικό δεν είχε συνέχεια…».

«Πιέ και σώπα…»: «Ήτανε ορισμένες περιπτώσεις που μαζευότανε στσι κάμερες παρέες και γεμίζανε τση κούπες κρασί. Και εκράτουνε εγώ το φλας και τους έβγαζα φωτογραφίες και μου λέγανε συνέχεια «πιέ μπρε κιονέ το κουπάκι, πιέτο κιονέ το κουπάκι!». «Εχομε πιεί» τους έλεγα «ένα σωρό κρασά». «Πιέ το κιονέ το κουπάκι και σώπα. Ιδέτε μπρε, ιδέτε ένα γκύριο, πιέτο και μη γκάνεις ζαλιές». Καμιά φορά ήτανε επικίνδυνα γιατί παίζανε και μπαλοθιές. Νεολαία τώρα και δεν καταλαβαίνανε τίποτα…Παίζανε στη λάμπες, στη στύλους, στα μπαλκόνια… Εκειά τώρα διακινδύνευες, να σε σκοτώσουνε κι από πάνω. Ευτυχώς πάντως δε μου φερθήκανε ποτέ σκάρτα, έφηνα τη φλορέττα έξω, όπου και να την αφήσω δεν μου την πειράζανε. Ή να βάλουνε φασαρία για ξυλοδαρμό και τέτοια… Δεν αντιμετώπισα τέτοια προβλήματα. Πέρασα καλά…».

Γυρίζοντας τα χωριά: «Από το Ζαρό επήγαινα Γέργερη-Πανασό-Αγιά Βαρβάρα, στα Μούλια, τον Άγιο Θωμά Μορόνι, Βοριζοκάμαρα. Μια δόση, μια γκαθαριά Δευτέρα από το Λαλουμά με τη φλορέττα  πήγα Σκούρβουλα, Κισσούς, και μετά βγήκα απάνω Μαγαρικάρι, Γρηγοριά. Εκεί στη Γρηγοριά ήκαμα καλή δουλειά., εγέμισα ένα φιλμ. Ήτανε μια μεγάλη παρέα, μασκαρεμένοι. Μετά πήγα από Καμάρες, Πάνω Ζαρό, κι ήφταξα μέχρι τη Γέργερη. Κι εκατέβηκα ύστερα επαέ βραδιασμένα. Επαέ δηλαδή στο Κάτω Ζαρό δεν εσταμάτησα καθόλου τη γκαθαριά Δευτέρα. Εγέμισα δυό τρία φίλμ σ΄ αυτά τα χωριά έβγαλα δηλαδή καλό μεροκάματο. Είχα κάνει λογαριασμό και εκαθάριζα πιο πολλά από τση φωτογραφίες παρά από τη περιουσία που είχα εγώ στο μερίδιο μου».

«Σήμερα γάμος γίνεται…»: «Τση γάμους ήβγαζα τση φωτογραφίες στην εκκλησία, όλες τση στάσεις. Πρώτα κάναμε βέβαια συμφωνία, με το γαμπρό συνήθως. «Θες όλες τση στάσεις ή ορισμένες». Όλες οι στάσεις είναι 20 στάσεις, από δύο φωτογραφίες η κάθε μια κοστίζουνε τόσο. Άλλος τση θελε όλες, άλλος πιο λίγες, ανάλογα τη συμφωνία που κάναμε. Με τση πληρωμές δεν είχα πρόβλημα. Μόνο καμιά φορά που υπήρχε ξενουριά στη γάμους, και μετά δεν τους έβλεπα να τοσε δώσω τη φωτογραφία τους και μου μένανε. Αλλά λίγα πράγματα. Εγώ ήμουνε ευχαριστημένος. Στο γάμο εδιψούσανε οι φωτογραφιζόμενοι να τση πάρουνε. Γιατί εγώ την αγαπούσα και τη δουλειά κι έβγανα καλή φωτογραφία, καθαρή.

Ο κόσμος δεν είχε πάντα τα χρήματα. Συχνά μου λέγανε πέραε μια άλλη φορά. Εμένανε και βερεσέδια. Καμμιά φορά τα χαλάλιζα, εάν ήτανε και μακριά έλεγα δεν ξανάρχομαι εγώ χαλάλι, δεν πειράζει….».

Το χαμπιόλι: Πίνοντας τις ρακές μας ανακαλύπτουμε κι ένα άλλο ταλέντο του φωτογράφου: Το χαμπιόλι. Ένα μουσικό όργανο που το χε πάντα για συντροφιά όπου πήγαινε, είτε στο στρατό, είτε στη Γερμανία όπου ξενιτεύτηκε για ένα διάστημα. Μας παίζει μερικά κομμάτια και είναι πραγματική αποκάλυψη: είναι εξαίρετος! Από τη μικροσκοπική «φλογέρα» ξεχύνονται καθάριοι μελωδικοί ήχοι μεγάλου μουσικού οργάνου. Μόλις ανακαλύψαμε το θέμα ενός επόμενου ρεπορτάζ. Κε Πέτρο θα τα ξαναπούμε!