Τα «μυστηριώδη» Σιντερόσπηλια του Δήμου Φαιστού (φώτορεπορτάζ)

Σε μια άλλη χώρα θα αποτελούσαν ένα αξιοθέατο, «μυστηριώδες» και ελκυστικό, που θα προσέλκυε πλήθος επισκεπτών, από μαθητές σχολείων μέχρι τουρίστες: Ο λόγος για τα Σιντερόσπηλια, ένα μεγάλο σπήλαιο με πόρτες και δωμάτια, που βρίσκονται μεταξύ της περιοχής του Βρέλη και του Ρουφά Δήμου Φαιστού, παραμένοντας «άγνωστο» για τον πολύ κόσμο, έχοντας -δυστυχώς- αφεθεί στην εγκατάλειψη και στη φθορά.

Φωτογραφίες: Γιάννης Φραγκιαδάκης

Όσοι διαθέτουν… φαντασία μπορούν να υποθέσουν ότι επρόκειτο για μια κατοικία προϊστορικών χρόνων, από ανθρώπους των σπηλαίων που βρήκαν ιδανικό τόπο για μόνιμη διαμονή, αφού η περιοχή διαθέτει νερά-που κάποτε ασφαλώς θα ήταν πολύ περισσότερα- , γόνιμα εδάφη και είναι αρκετά προστατευμένη και από καιρικές συνθήκες και από πιθανούς εχθρούς. Η διαρρύθμιση του χώρου με συνεχόμενα δωμάτια, πεζούλια αλλά και μια λαξευμένη οπή (εξαερισμού;), εν είδει «φωταγωγού» στην οροφή της πρώτης αίθουσας, συν το ότι το σπήλαιο βρίσκεται σε καλή θέση επόπτευσης της γύρω περιοχής, συνηγορεί στην σκέψη ότι επρόκειτο για κατοικία- το πιθανότερο ωστόσο είναι πως το σπήλαιο ήταν… τελευταία κατοικία, αποτελούσε δηλαδή χώρο ταφής από τη ρωμαϊκή εποχή.

Τρεις αίθουσες

Τα Σιντερόσπηλια βρίσκονται στη ρίζα ενός λόφου γεμάτου από πέτρες πιθανότατα απομεινάρια λιθόκτιστων κατασκευών, από όπου πιο χαμηλά περνά ένα ρυάκι δίπλα ακριβώς στο χωματόδρομο που οδηγεί από το Βρέλη στην περιοχή του Ρουφά. Το σπήλαιο είναι ανοιχτό από μπροστά –πιθανόν κάποτε να προστατευόταν με κάποιο λιθόκτιστο τοίχο- ενώ προχωρώντας στο εσωτερικό του συναντάμε τρεις συνεχόμενες αίθουσες που ενώνονται με δύο λαξευμένες πόρτες.

-Η πρώτη αίθουσα-προθάλαμος (9Χ8 τ.μ.) εκτός του φωταγωγού που προαναφέραμε διέθετε στο μέσο της και μια λίθινη (υποστηρικτική;) κολώνα -κατεστραμμένη σήμερα- ενώ υπάρχει και πεζούλα όπου πιθανόν να ξάπλωναν τους νεκρούς ή να άφηναν προσφορές.

 -Η δεύτερη αίθουσα (65 τ.μ.) ήταν προφανώς η κύρια αίθουσα ταφών, ενώ

– Η τρίτη αίθουσα (56 τ.μ.) που είναι σχεδόν τετραγωνισμένη κρύβει ένα… γρίφο: Έναν διαχωριστικό τοίχο μήκους 7 μέτρων και ύψους 2.50 μέτρων, με μια θύρα και τρία παράθυρα που θυμίζει το τέμπλο των εκκλησιών, είναι άγνωστο ωστόσο τι ακριβώς εξυπηρετούσε αυτή η διαρρύθμιση. Εξυπηρετούσε κάτι τελετουργικό; Δημιουργήθηκε μεταγενέστερα από κρυπτοχριστανούς σε εποχές που τελούσαν υπό διωγμό; Έχει άραγε ερευνηθεί και μελετηθεί ο χώρος από ειδικούς για να δοθούν και πιθανές απαντήσεις; Το πιθανότερο είναι πως όχι. Κι όλα αυτά την ώρα που τα  Σιντερόσπηλια δεν γλύτωσαν –αλίμονο!- και από την επέλαση των λαθρανασκαφέων που προφανώς αναζήτησαν εδώ πιθανούς θησαυρούς. Είναι άγνωστο το αν βρήκαν κάτι, σίγουρα όμως έφθειραν  ακόμα περισσότερο ένα χώρο που χρήζει προστασίας και έχει αφεθεί στην σταδιακή καταστροφή του…

Η ύδρευση των Μοιρών

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ένα πολύ παλιό δημοσίευμα για την περιοχή των Μοιρών -την εποχή που Πρόεδρος της Κοινότητας ήταν ο αείμνηστος Μιχαήλ Ζαχαριουδάκης, ο οποίος τον Ιούνιο του 1942  εκτελέστηκε από τους Γερμανούς- γίνεται αναφορά στην περιοχή των Σιδερόσπηλιων ως τόπο απ΄ όπου επρόκειτο να μεταφερθεί νερό στην κωμόπολη που τότε δεν ξεπερνούσε τους 1200 κατοίκους. Στο δημοσίευμα, το οποίο ανέδειξε μέσα από άρθρο του για τις Μοίρες ο Προϊστάμενος της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου και συγγραφέας Δημήτρης Σάββας, αναφερόταν τα εξής [Διατηρείται η ορθογραφία του πρωτότυπου]: «Η Κοινότης [Μοιρών] σκοπεύει να μεταφέρει και άλλα νερά εκ της τοποθεσίας «Σηδερένοι σπήλοι», το σχετικό μάλιστα σχέδιο της νέας ιδρύσεως είναι ήδη έτοιμον , στοιχίσαν 300.000 δρχ. Τοιουτοτρόπος δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς  ότι οι Μοίρες συγχρονίζονται  αλματωδώς δια να αποτελέσουν μίαν ημέραν την θαυμασιωτέραν πρωτεύουσαν της Μεσσαράς».

Το σπήλαιο που φαίνεται να αποτελούσε χώρο ταφής από τη ρωμαϊκή εποχή, διαθέτει ένα αξιοπερίεργο λίθινο «τέμπλο» που παραπέμπει σε εκείνα των εκκλησιών.

Εφημερίδα Άποψη του Νότου