Οι Ιούλιοι στη νεότερη ιστορία μας

*Γράφει ο Γεώργιος Ι. Ζωγραφάκης

Από τους πλέον φορτωμένους μήνες με ιστορικά γεγονότα στη νεότερη ελληνική ιστορία, είναι ασφαλώς ο Ιούλιος. Καθώς αφήσαμε πίσω μας  τον φετινό Ιούλιο, θα επιχειρήσουμε να επισημάνουμε ορισμένα απ’ αυτά:

13 Ιουλίου 1913: Σκοτώνεται στις προ της Τζουμαγιάς φονικές μάχες μεταξύ ελληνικού και βουλγαρικού στρατού ο ήρωας Ταγματάρχης, δ/τής του 1^ου Ανεξ. Τάγματος Κρητών, Γεώργιος Κολοκοτρώνης, ο οποίος, στις 2 Νοεμβρίου 1912, είχε φτάσει στον Πολύγυρο, επικεφαλής του Τάγματος αυτού και είχε υπογράψει την ιστορική Προκήρυξη της απελευθέρωσης της Χαλκιδικής.

Στις 17 Ιουλίου 1913, άρχισε στο Βουκουρέστι η ομώνυμη συνδιάσκεψη και στη συνέχεια υπογράφηκε, στις 28 Ιουλίου, η ομώνυμη Συνθήκη , η οποία επισφράγισε το επιτυχές για την Ελλάδα τέλος των Βαλκανικών Πολέμων.

Στις 28 Ιουλίου 1920 υπογράφεται στις Σέβρες των Παρισίων η  Συνθήκη των Σεβρών. Η Συνθήκη αυτή, που υπογράφηκε, εκτός από εκπρόσωπο του Σουλτάνου και της Ελλάδας και από εκπροσώπους της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ρουμανίας, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, δικαίωνε πλήρως τα ελληνικά δίκαια, περιόριζε κατά τα ¾ την ως τότε έκταση της Οθωμ. Αυτοκρατορίας, ενώ στα πρώην εδάφη αυτά δημιουργούσε νέα αυτόνομα ή ανεξάρτητα κράτη (Αίγυπτο, Αρμενία, Συρία, Μεσοποταμία, Κουρδιστάν, Λίβανο κ. ά. όπου από αιώνες ζούσαν σχετικοί λαοί). Όμως, με την εμφάνιση του Κεμάλ στα τουρκικά πράγματα και ειδικά μετά τις διενεργηθείσες εκλογές στην Ελλάδα, (1 Νοεμβρίου 1920), που έφεραν στην εξουσία στην Ελλάδα κυβέρνηση εχθρική προς την ΑΝΤΑΝΤ, αλλά και γιατί συνεχίστηκε στη Μικρασία η γνωστή Μικρασιατική Εκστρατεία –αντί να περιοριστεί ή να σταματήσει – ήταν αιτίες ώστε η Συνθήκη των Σεβρών να μην επικυρωθεί από τα Κοινοβούλια των χωρών που την υπέγραψαν και να μην ισχύσει ποτέ. Αντί αυτής και ύστερα από τη Μικρασιατική Καταστροφή, υπογράφηκε, στις 24 Ιουλίου 1923 (3 χρόνια αργότερα δηλαδή) η γνωστή μας Συνθήκη της Λωζάννης, ενώ στο περιθώριο της Συνθήκης αυτής υπογράφηκε, στις 23 Ιανουαρίου 1923, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η Συμφωνία για την γνωστή Ανταλλαγή των Πληθυσμών.

 Η Συνθήκη της Λωζάννης περιόριζε αρκετά τις απώλειες της Οθ. Αυτοκρατορίας, που είχε επιβάλει η Συνθήκη των Σεβρών και δημιουργούσε το σύγχρονο τουρκικό κράτος, το οποίο σήμερα, ύστερα από κοντά 100 χρόνια, «ξινίζει» τον νεοσουλτάνο Ερντογάν…

(περισσότερες πληροφορίες για τις συνθήκες αυτές στο βιβλίο μου «Το Κρητικό και το Μακεδονικό Ζήτημα», σελ. 161-169).

15 Ιουλίου 1974: Η ελληνική Χούντα –που είχε εγκατασταθεί στην Ελλάδα από τον Απρίλη του 1967 – επιχείρησε να δολοφονήσει στην  Κύπρο τον Πρόεδρό της  Εθνάρχη Μακάριο, ευτυχώς ανεπιτυχώς.

«… Κι όμως χέρια Ελλήνων

                          χύνουν αίμα ελληνικό

                         κι ο κόσμος βουβαίνεται

                         από τη φρίκη.

                         Ώ, της παραφροσύνης !»

Και ο μεν Μακάριος διασώθηκε και διέφυγε εκτός Κύπρου, όμως, αυτή η προδοτική πράξη ήταν η αφορμή ώστε η Τουρκία να τη χρησιμοποιήσει ως δικαιολογία για να πραγματοποιήσει την εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου 1974. Απροκάλυπτα πλέον, τουρκικά πολεμικά πλοία πραγματοποίησαν  απόβαση 40.000 ανδρών τουρκικού στρατού, με πολεμικά αεροπλάνα και άρματα, προκαλώντας χιλιάδες θανάτους και αιχμαλωσίες, δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και συγκέντρωση του τουρκικού πληθυσμού στο κατεχόμενο πλέον βόρειο τμήμα του νησιού, από το οποίο απέβαλαν τον ελληνικό πληθυσμό –στην πράξη μια ωμή προσπάθεια διχοτόμησης της Κύπρου. Τρεις μέρες μετά, στις 24 Ιουλίου 1974, και υπό το βάρος της κυπριακής τραγωδίας, κατέρρεε το χουντικό καθεστώς στην Ελλάδα και άρχιζε η περίοδος της Μεταπολίτευσης με εγκαθίδρυση ελεύθερου δημοκρατικού καθεστώτος στη χώρα μας.

Σημαντικοί, λοιπόν, οι Ιούλιοι στη νεότερη ελληνική ιστορία (απέφυγα να αναφερθώ στον Ιούλιο του 1965, όταν σημειώθηκε η Αποστασία σε βάρος της Ένωσης Κέντρου του (γέρο) Γεωργίου Παπανδρέου, τα γνωστά ως Ιουλιανά)…

*Ο κ. Γ. Ι. Ζωγραφάκης είναι σ. εκπαιδευτικός, συγγραφέας με καταγωγή από το Ζαρό