Γάστριν, το αρχαίο γλύκισμα της Κρήτης

Η σημασία της τροφής στη ζωή του ανθρώπου είναι καθοριστική και αποτέλεσμα της εξέλιξης χιλιάδων ετών. Οι διατροφικές μας συνήθειες διαφέρουν πολύ από εκείνες των αρχαίων προγόνων μας αν και σήμερα διατηρούμε μερικές από αυτές. Πολύτιμες πληροφορίες για την γαστρονομία των αρχαίων χρόνων αντλούμε από τις αρχαιολογικές ανασκαφές ( κατάλοιπα τροφής, μαγειρικά σκεύη, παραστάσεις πάνω σε αγγεία) και από την Ηδυπάθεια του Αρχέστρατου (4^ος αιώνας πΧ) και από το έργο του Αθηναίου, Δειπνοσοφιστές ( 2^ος αιώνας πΧ). Έτσι έχουμε τα πρώτα δείγματα καταγραφής παρασκευής φαγητών σε παγκόσμια κλίμακα.

Το γάτριν είναι από τα ελάχιστα γλυκίσματα που γνωρίζουμε από την αρχαιότητα και έχει επιβιώσει έως τα νεώτερα χρόνια. Ο Αθηναίος καταγράφει «Λένε πως κατασκευάζουν στην Κρήτη ένα είδος πίτας γλυκιάς που τη λένε γάστριν. Γίνεται δε έτσι: πάρε αφράτα καρύδια, φουντούκια και αμύγδαλα και τα σπόρια μαύρης παπαρούνας ξεραμένα και καλά καθαρισμένα και τρίψε τα σε καθαρό γουδί. Ανακάτεψε το μείγμα των καρπών και μάλαξε το με μέλι βρασμένο, βάλε λίγο πιπέρι και ζύμωσε τα. Γίνεται μαύρο λόγω της παπαρούνας. Άπλωσε το και κάνε το τετράγωνο. Πάρε άσπρο σησάμι κοπανισμένο και ζύμωσε το με βρασμένο μέλι. Άνοιξε δύο φύλλα και βάλε το ένα κάτω από το άλλο και πάνω με το μείγμα στη μέση, έτσι που να έχει τοποθετηθεί κατά τρόπο συμμετρικό»

 Το γλυκό αυτό εξακολούθησε να παρασκευάζεται στην Κρήτη και κατά τα νεώτερα χρόνια. Είναι καταγεγραμμένο σε τετράδια συνταγών του 20^ου αιώνα. Στο βιβλίο, Κρητική παραδοσιακή κουζίνα, της Μαρίας και του Νίκου Ψιλάκη, 2001, υπάρχει νύξη στο γλυκό γάστριν.

Οι πρόγονοι μας έτρωγαν ποιοτικά και όχι ποσοτικά, χρησιμοποιούσαν τα προιόντα της τοπικής παραγωγής αλλά και προιόντα που ερχόταν στη χώρα μας μέσω του εμπορίου. Η βάση όλων των γλυκών ήταν το μέλι. Ο Ιπποκράτης έλεγε: ας είναι η τροφή σου το φάρμακο σου και το φάρμακο σου η τροφή σου. Ας είναι δίδαγμα σε εμάς που έχουμε χάσει την διατροφική πολιτισμική μας ταυτότητα. Δίνουμε περισσότερη βαρύτητα στην άμεση κάλυψη του συναισθήματος της πείνας χωρίς να σκεφτόμαστε την ποιότητα των τροφών που προσφέρουμε στον οργανισμό μας.

Ευχαριστώ για την ανάγνωση.

Βιργινία Αλεβιζάκη,

Φιλόλογος.