Κυκλική οικονομία στην Κρήτη: Καινοτόμες δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος

Με την παρουσία κορυφαίων εισηγητών από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση των απορριμμάτων, εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας, της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, εταιρειών και φορέων του κλάδου, ξεκίνησε χθες το συνέδριο με θέμα «Περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης στερεών αποβλήτων – Πορεία προς την κυκλική οικονομία» στο πολιτιστικό συνεδριακό κέντρο του δήμου Ηρακλείου.

Το συνέδριο, το οποίο πραγματοποιείται από τον Ενιαίο Σύνδεσμο Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης και υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης, της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης και του δήμου Ηρακλείου, καθώς και με την υποστήριξη του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του πανεπιστημίου Κρήτης, εξετάζει τις διεθνείς τάσεις προώθησης των πολιτικών της κυκλικής οικονομίας καθώς και των προοπτικών εφαρμογής τους σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Ειδικότερα επιδιώκεται μέσω του συνεδρίου:

1. Η ενημέρωση για την πορεία εφαρμογής των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσέγγιση των στόχων που έχουν τεθεί.
2. Η ανάδειξη των ευκαιριών που αναδύονται από την αλλαγή του θεσμικού και χρηματοδοτικού πλαισίου των έργων, την ανάπτυξη και ενσωμάτωση καινοτομιών στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
3. Η παρουσίαση βέλτιστων πρακτικών μέσα από πιλοτικά προγράμματα και ολοκληρωμένους σχεδιασμούς σε περιφερειακό επίπεδο.
4.  Η διευρυμένη συζήτηση για τον σχεδιασμό των απαιτούμενων υποδομών, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων του περιφερειακού σχεδιασμού.

Μεταξύ άλλων στο συνέδριο κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα παραβρέθηκαν: Ο περιφερειάρχης Κρήτης, ο αντιπρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλης, ο γραμματέας της πολιτικής επιτροπής της Ν.Δ. και εκπρόσωπος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη, ο βουλευτής Ηρακλείου Λευτέρης Αυγενάκης, ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης και δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός κ.α. Στο συνέδριο απηύθυναν χαιρετισμούς: εκ μέρους του προέδρου της βουλής ο βουλευτής Ηρακλείου Σωκράτης Βαρδάκης, εκ μέρους του προέδρου της Κ.Ε.Δ.Ε. Γιώργου Πατούλη ο δήμαρχος Κατερίνης και πρόεδρος της επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Κ.Ε.Δ.Ε. Σάββας Χιωνίδης.

Την έναρξη των εργασιών του διήμερου συνεδρίου έκανε ο πρόεδρος του Ε.Σ.Δ.Α.Κ. και αντιδήμαρχος Ηρακλείου Χάρης Μαμουλάκης, ο οποίος καλωσόρισε τους συνέδρους και το κοινό και αναφέρθηκε στον σκοπό του συνεδρίου, λέγοντας μεταξύ άλλων:

«Tο συνέδριο αυτό διοργανώνεται σε συνεργασία με την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και απευθύνεται σε όσους συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Κρήτης. Κρίναμε ότι ήταν η πλέον κατάλληλη συγκυρία για να παρουσιάσουμε την εμπειρία μας, να αναδείξουμε όλες τις πτυχές του εθνικού και του περιφερειακού σχεδιασμού καθώς και να εξετάσουμε τον τρόπο ενσωμάτωσης σε αυτόν, των αρχών της κυκλικής οικονομίας.

Πρώτον, θέλουμε να συζητήσουμε την πρόοδο που σημειώθηκε από την υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού, να εντοπίσουμε τυχόν δυσχέρειες εφαρμογής και να προδιαγράψουμε τις αναγκαίες προσαρμογές που απαιτούνται.

Δεύτερον, αναδεικνύουμε τη σημασία της Κυκλικής Οικονομίας και των επιπτώσεων από την υιοθέτηση της στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης στερεών αποβλήτων.

Τρίτον, παρουσιάζουμε καινοτόμα σχέδια και καλές πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων που βρίσκονται σε εξέλιξη για να αναδείξουμε τις πραγματικές δυνατότητες που δημιουργούνται από την υιοθέτηση καινοτομιών και τη στροφή προς την κυκλική οικονομία».

Αναφερόμενος ο κ. Μαμουλάκης στο έργο που έχει επιτελέσει ο ΕΣΔΑΚ στα 17 χρόνια λειτουργίας του, ανέφερε:

«Ο ΕΣΔΑΚ διανύει το 17ο έτος λειτουργίας του και ο απολογισμός του είναι αναμφισβήτητα θετικός.

Η ωρίμανση και η υλοποίηση δεκάδων έργων περιβαλλοντικής υποδομής, η λειτουργία εγκαταστάσεων και η προώθηση καινοτόμων λύσεων, έχουν συμβάλλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Κατά την τελευταία τριετία πραγματοποιήσαμε τις απαραίτητες τροποποιήσεις στον υφιστάμενο περιφερειακό σχεδιασμό και στον προγραμματισμό των έργων έτσι ώστε να είναι σύμφωνος με τον εθνικό σχεδιασμό και τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για την κυκλική οικονομία. Μέσα από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σχεδιάζουμε το μέλλον.

Όραμα μας είναι να δημιουργήσουμε τις βάσεις για μία κυκλική οικονομία στο νησί βασισμένη στην έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη. Μεταξύ άλλων, στοχεύουμε μέσα από τις δράσεις μας στην τόνωση της περιφερειακής οικονομίας και στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας.

Για εμάς, η πρόκληση είναι η διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση και η ανάκτηση. Εκεί έχει μετατοπιστεί το κέντρο βάρους όλων τον προσπαθειών μας καθώς η επιτυχία του εγχειρήματος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το κόστος με το οποίο θα επιβαρυνθούν οι πολίτες. Γι’ αυτό και στο άμεσο μέλλον, σε συνεργασία με τους δήμους, θα αναπτύξουμε συστήματα κάδων ξεχωριστής συλλογής χαρτιού, πλαστικού, μετάλλων και γυαλιού ενώ επεκτείνεται η χρήση του καφέ κάδου για το συλλεγόμενο ξεχωριστά οργανικό φορτίο. Στόχος και όραμα είναι πάντα το Zero Waste.

O ΕΣΔΑΚ με την τεχνοκρατική του συγκρότηση κινείται με αποφασιστικότητα προς την κυκλική οικονομία του αύριο. Συνδυάζουμε τη χρήση των νέων τεχνολογιών και μεθόδων με τη διάχυση της κοινωνικής καινοτομίας γιατί μόνο με τη συμμετοχή των πολιτών και τη δραστηριοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι προκλήσεις του μέλλοντος στο περιβάλλον και στην τοπική οικονομία.

Ευελπιστούμε ότι το συνέδριο θα αποτελέσει ένα σημαντικό σταθμό για την αναβάθμιση του περιφερειακού σχεδιασμού, την κινητοποίηση των στελεχών της αυτοδιοίκησης, την ενημέρωση των πολιτών για την κυκλική οικονομία και τις αναγκαίες προσαρμογές στη συμπεριφορά τους καθώς και για την ενεργοποίηση της επιχειρηματικής κοινότητας».

Στη διάρκεια της ομιλίας του ο περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών ωρίμανσης από την Περιφέρεια Κρήτης για τις υποδομές, την αρχιτεκτονική τοπίου, τις μελέτες ενεργειακής εξοικονόμησης και το κέντρο καινοτομίας και έρευνας καθώς και την υλοποίηση της προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ Πολυτεχνείου Κρήτης, Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και Ε.Σ.Δ.Α.Κ. τονίζοντας ότι: «Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί προτεραιότητα για την Περιφέρεια. Θα χρηματοδοτήσει τις αναγκαίες μελέτες ωρίμανσης για τις υποδομές, την αρχιτεκτονική τοπίου, τις μελέτες ενεργειακής εξοικονόμησης και το κέντρο καινοτομίας και έρευνας».

Ο κ. Αρναουτάκης αναφερόμενος στη δημιουργία Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας επεσήμανε ότι: «Το Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας θα είναι ένα σημείο αναφοράς για την εφαρμοσμένη έρευνα στον τομέα του περιβάλλοντος καθώς η Κρήτη διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να μετατραπεί σε ένα ενεργό εργαστήριο περιβαλλοντικής καινοτομίας. Για την Περιφέρεια Κρήτης η προστασία του περιβάλλοντος στην Κρήτη αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα και για τον λόγο αυτό δεσμεύσαμε όλους τους αναγκαίους πόρους για την ωρίμανση των έργων, αναλαμβάνοντας πολιτικές πρωτοβουλίες για την άμεση ένταξη των έργων σε χρηματοδοτικά προγράμματα. Στόχος μας είναι στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο των προβλεπόμενων από τον σχεδιασμό έργων υποδομής» και ο κ. Αρναουτάκης διευκρίνισε ότι, για να αυξηθεί η αποδοτικότητα των πόρων και να μειωθούν τα απόβλητα, απαιτούνται νέα μοντέλα διαχείρισης, ισχυρές κοινωνικές συμμαχίες και αξιόπιστες εταιρικές σχέσεις.

Ο περιφερειάρχης αναφερόμενος στη στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης στο ΠΕΠ Κρήτης 2014-2020, πρόσθεσε: «Στο πλαίσιο της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης ενισχύουμε καινοτόμες δράσεις για το περιβάλλον και την ενέργεια. Ενθαρρύνουμε τη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων με στόχο τη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξία. Παράλληλα, έχουμε διαθέσει σημαντικούς πόρους για την υλοποίηση των πράσινων σημείων σε όλους τους δήμους μέσω των ΒΑΑ και των ΟΧΕ στο πλαίσιο του ΠΕΠ 2014-20. Σ’ αυτό το πλαίσιο πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία του Περιβαλλοντικού Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας θα έχουν την πλήρη στήριξη της Περιφέρειας. Ειδικότερα, θεωρούμε ότι με τη συμμετοχή των ερευνητικών φορέων θα μπορούσαν να αναπτυχθούν καινοτόμες εφαρμογές για την αξιοποίηση του βιοαερίου, την αεροποίηση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση του υπολείμματος. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία είναι μια πρόκληση αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης».

Ο πρόεδρος της Π.Ε.Δ. Κρήτης και δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, στον χαιρετισμό του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα κεφαλαιώδες ζήτημα για τις σύγχρονες κοινωνίες. Ο διαρκώς αυξανόμενος πληθυσμός των αστικών κέντρων, ο πολλαπλασιασμός των καταναλωτικών αγαθών στον δυτικό κόσμο, το απερίσκεπτα επιβαρυμένο περιβάλλον της γης, εντείνουν τα προβλήματα και εξαντλούν πόρους και δυνατότητες στις χώρες που δεν προετοιμάζονται επαρκώς για να δώσουν λύσεις στο μείζον θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Το πεδίο της «κυκλικής οικονομίας» (που σχετίζεται άμεσα με τον χειρισμό των πρώτων υλών, των βιοσυστημάτων και με τις συνέπειες της ανάπτυξης), προϋποθέτει επανασχεδιασμό και νέα προσέγγιση στην χρήση, απομάκρυνση, και επαναχρησιμοποίηση των υλικών αγαθών με κάθε εφικτό και καινοτόμο τρόπο. Δράσεις που απαιτούν συλλογική πορεία των κοινωνιών και εμπέδωση διαφορετικής νοοτροπίας σε κάθε πολίτη».

Αναφερόμενος ο πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης στη δημιουργία του Περιβαλλοντικού Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας που θα κατασκευαστεί στη Νέα Αλικαρνασσό είπε:

«Το Περιβαλλοντικό Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας» θα δημιουργηθεί σε έναν χώρο 270 στρεμμάτων στην περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού. Εκτός του ότι θα φιλοξενεί υποδομές σχετικές με τη διαχείριση των απορριμμάτων, θα λειτουργεί και ως χώρος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αναψυχής, περιπάτου και ποδηλάτου, επίσης: ως πράσινο σημείο, κέντρο ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και έδρα εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για την παραγωγή καινοτόμων προτάσεων κυκλικής οικονομίας και για την ανάπτυξη νέων περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Το πρόγραμμα αυτό επελέγη και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως το 2ο καλύτερο ανάμεσα σε 312 προτάσεις απ’ όλη την Ευρώπη, και, από κοινού με τη δημιουργία 250 νέων θέσεων εργασίας, θα αποτελεί ένα χώρο-πρότυπο στο Ηράκλειο, στον τομέα της κυκλικής οικονομίας».