Η γέμωση και η λίγωση της σελήνης

Οι Ρωμαίοι έλεγαν το εξής «verba volant, scripta manent» δηλαδή ότι τα λόγια πετούν  ενώ τα γραπτά μένουν. Μια παράδοση που τείνει να ξεχαστεί από τις νεότερες γενιές είναι οι δοξασίες και οι ερμηνείες που επικρατούν γύρω από το φαινόμενο του σεληνιακού κύκλου. Φεύγοντας από τη ζωή η γενιά των παππούδων μας θα σβήσουν για πάντα και όλες εκείνες οι γνώσεις που κουβαλούν. Με την καταγραφή αυτών και συγκεκριμένα όσες πληροφορίες αφορούν τις φάσεις της σελήνης στο καθημερινό βίο μπορούμε να διασώσουμε ψήγματα της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

Στο μακρινό παρελθόν πολιτισμοί όπως οι Αιγύπτιοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Άραβες είχαν αναπτύξει το τομέα της αστρονομίας, της παρατήρησης του ουρανού και των σωμάτων του και είχαν κατανοήσει τις ιδιότητες τους. Σήμερα όλοι μας κάποιες στιγμές παρατηρούμε το νυχτερινό ουρανό και θαυμάζουμε τη σελήνη και τις φάσεις της, λίγοι όμως είναι οι γνώστες της πραγματικής αλήθειας που περικλείεται γύρω από αυτήν.

Παρακάτω ακολουθούν λίγες από τις πολλές λαογραφικές πληροφορίες που αφορούν την γέμωση (αυξητική φάση) και την λίγωση (φθίνουσα φάση) της σελήνης.

Με σχολαστικότητα οι αγρότες παρακολουθούσαν το ουράνιο αυτό σώμα διότι διαμόρφωναν τη σπορά και τη συγκομιδή με τη φάση του φεγγαριού. Πίστευαν ακόμα πως μπορούσαν να προβλέψουν τα καιρικά φαινόμενα που θα ακολουθούσαν.

Η συγκομιδή των καυσόξυλων έπρεπε να γίνει κατά τη διάρκεια της λίγωσης του φεγγαριού και ειδικότερα τα ξύλα από τα οποία θα κατασκευαζόταν έπιπλα και μεσοδόκια των σπιτιών. Οι άνθρωποι που ασκούν ακόμα την τέχνη της κατασκευής της παραδοσιακής κρητικής κατσούνας χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη ξύλο από συγκεκριμένο είδος ενδημικού κρητικού δέντρου την αμπελιτσιά που να έχει κοπεί κατά τη διάρκεια της φθίνουσας φάσης του φεγγαριού.

Υπήρχε η πεποίθηση ότι κατά τη διάρκεια της σύλληψης ενός εμβρύου η φάση της σελήνης επηρεάζει το φύλο του, ήταν δηλαδή μια μέθοδος πρόβλεψης.

Οι προηγούμενες γενιές πίστευαν ακράδαντα στις επιδράσεις που έχει η κίνηση της σελήνης ώστε έκοβαν τα μαλλιά και τα νύχια τους σε συγκεκριμένη σεληνιακή πορεία.

Επικρατεί μια γενική θεωρία ότι κατά τη διάρκεια της λίγωσης επικρατεί το κακό στο κόσμο ενώ αντίστροφα κατά της γέμωσης το καλό. Μάλιστα από τη νέα σελήνη και έπειτα είναι ιδανική περίοδος για νέα εγχειρήματα.

Η λαϊκή μούσα περιγράφει με το δεκαπεντασύλλαβο τη σημασία που είχε στη ζωή του ανθρώπου ο κύκλος της σελήνης:

Στη γέμωση κόβε βλαστό, στη λίγωση το ξύλο

Και στις στιγμές τις δύσκολες, διάλεγε οχθρό και φίλο.

Παρατηρώντας και ακολουθώντας τις κινήσεις της σελήνης οι άνθρωποι ήθελαν να συγχρονιστούν με αυτή, να φέρουν την αρμονία και την ισορροπία στη ζωή τους, να ενορχηστρωθούν με το κοσμικό γίγνεσθαι, ήταν ένας τρόπος να έλκουν όλα τα καλά προς το μέρος τους και κάθε τους κίνηση να στέφεται από επιτυχία.

Ευχαριστώ για την ανάγνωση.

Βιργινία Αλεβιζάκη

Φιλόλογος